
[ ဆက္လက္ဖတ္ရွဳ႔ပါရန္ +/- ]
Powered By widgetmate.com | Sponsored By Digital Camera |
NLD သည္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္တြင္ ႏိုင္ငံေရးပါတီ အျဖစ္ တရား၀င္ မွတ္ပံုတင္ခဲ့ၿပီး ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ အႏိုင္ရခ့ဲသည့္ ပါတီ ျဖစ္သည္။ ယခု ျပန္လည္ မွတ္ပံုမတင္ပါက ႏိုင္ငံေရး ပါတီ အျဖစ္မွ ပယ္ဖ်က္မည္ဟု မတ္လတြင္ ျပ႒ာန္းလုိက္သည့္ ဥပေဒသည္ NLD အေပၚ အက်ဳိး သက္ေရာက္မႈ မရွိေၾကာင္း တားျမစ္မိန္႔ ထုတ္ေပးရန္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ဗဟိုတရားရံုးကို ဦးတိုက္ ေလွ်ာက္ထားခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ဆုိသည္။
“တရား႐ံုးခ်ဳပ္ ဒုတိယ ညႊန္ၾကားေရးမွဴးက သူတို႔ ဆက္လုပ္ေနပါတယ္၊ အက်ဳိးအေၾကာင္းကို တယ္လီဖုန္းနဲ႔ ျဖစ္ျဖစ္ စာနဲ႔ ျဖစ္ျဖစ္ ဆက္သြယ္ပါ့မယ္ ေျပာေပမယ့္ ဘယ္အခ်ိန္မွာ အေၾကာင္း ျပန္မယ္ ဆိုတာေတာ့ အတိအက် မေျပာဘူး” ဟု NLD ေျပာခြင့္ရ ပုဂၢဳိလ္ ဦးဉာဏ္၀င္းက ရွင္းျပသည္။
NLD ၏ ေနာက္ထပ္ တရားစြဲဆိုခ်က္ တခုမွာ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ အႏိုင္ရသည့္ ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား၏ တရား၀င္ ရပ္တည္ခြင့္ကို ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒက ပယ္ဖ်က္ခဲ့ျခင္းႏွင့္ သက္ဆုိင္သည္ဟု ဦးဉာဏ္၀င္းက ေျပာသည္။
“ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒသစ္ရဲ႕ ပုဒ္မ ၉၁ က ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲ ရလဒ္ကို ပယ္ဖ်က္လိုက္တဲ့ အတြက္ သူတို႔ေတြရဲ႕ တရား၀င္ ရပ္တည္ခြင့္ကို ထိခိုက္သြားေစတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္ ေခၚယူေပးဖို႔ တရားမ အမႈ စြဲခဲ့တာပါ” ဟု ဦးဉာဏ္၀င္းက ေျပာသည္။
ေရွ႕ေန ဦးၾကည္ဝင္း၊ ေဒၚခင္ေဌးၾကြယ္ႏွင့္ ဦးေက်ာ္ဟိုးတို႔က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ ဗဟိုတရား႐ံုးခ်ဳပ္တြင္ အဆိုပါ အမႈ ၂ မႈကို ယမန္ေန႔ နံနက္ ၁၀ နာရီက သြားေရာက္ ေလွ်ာက္ထားခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
NLD သည္ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္တြင္ မွတ္ပံု မတင္ရန္ မတ္လ ၂၉ ရက္ေန႔က ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်ခဲ့သည္။ ( ဧရာ၀တီ )
၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္ ေမလဆန္းအတြင္းက တိုက္ခတ္ခဲ့သည့္ နာဂစ္မုန္တိုင္းေၾကာင့္ ေနအိမ္ေခါင္မိုး အုတ္ၾကြတ္ျပားမ်ား က်ဳိးပဲ့ပ်က္စီးခဲ့သျဖင့္ ၿမိဳ႕ေတာ္စည္ပင္က ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္ ႏုိဝင္ဘာလလယ္မွစ၍ ယခုလအတြင္း အၿပီးသတ္ ျပဳျပင္ရန္ ခြင့္ျပဳခဲ့သည္။
သို႔ေသာ္ အိမ္အေမြဆိုင္ အျငင္းပြားခဲ့ေသာ ဦးေအာင္ဆန္းဦးက သူ၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ မပါရွိဘဲ ျပဳျပင္သည္ဟုဆုိကာ စည္ပင္သို႔ ကန္႔ကြက္ရာမွ ဒီဇင္ဘာလ ၂၃ ရက္ေန႔တြင္ အိမ္ျပင္မႈ ရပ္နားခဲ့ရသည္။ ယခုလ ၆ ရက္ေန႔တြင္မူ ဦးေအာင္ဆန္းဦး၏ တားဝရမ္း ေလွ်ာက္ထားမႈအား တိုင္းတရား႐ုံးက ပယ္ခ်ပစ္ခဲ့သည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ မိခင္ ေဒၚခင္ၾကည္သည္ ၁၉၆ဝ ခုႏွစ္တြင္ အိႏၵိယႏုိင္ငံ၌ ျမန္မာသံအမတ္ၾကီးအျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနစဥ္ ျမန္မာဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ ဦးႏုက ကိုလိုနီေခတ္ကတည္းက တည္ေဆာက္ခဲ့သည့္ ယခုေနအိမ္ကို ေပးအပ္ခဲ့သည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ ျမန္မာျပည္သို႔ ျပန္ေရာက္လာသည့္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ကတည္းက ဗဟန္းၿမိဳ႕နယ္ တကၠသိုလ္ရိပ္သာလမ္းရွိ ယခုေနအိမ္၌ပင္ ေနထိုင္ခဲ့သည္။ နယူးေဒလီ (မဇၥ်ိမ )
္
“ျပန္ေျပာရင္ အာဏာပိုင္ တရပ္ရပ္ သုိ႔မဟုတ္ ၀န္ထမ္းတဦးဦးသည္ ဥပေဒအရ လုပ္ရမယ္ဆုိတဲ့ တာ၀န္ကုိ မလုပ္ဘဲ ပ်က္ကြက္ေနလို႔ရွိရင္ အဲဒီမွာ နစ္နာသူက ေနျပည္ေတာ္ တရား႐ုံးကုိ သြားၿပီးေတာ့ အဲဒီတာ၀န္ကုိ လုပ္ေဆာင္ေပးေစဆုိတဲ့ ဒီဂရီကုိ ခ်ေပးပါ၊ အမိန္႔ေပးပါဆုိၿပီး ေလွ်ာက္တာ။”
ဒါ့အျပင္ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒအရ စစ္အစုိးရ ျပ႒ာန္းခဲ့တဲ့ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ေခၚယူေရးကုိလည္း ပ်က္ကြက္ခဲ့တာေၾကာင့္ အေရြးေကာက္ခံ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြ ျဖစ္ၾကတဲ့ NLD ဥကၠ႒ ဦးေအာင္ေရႊနဲ႔ CEC အဖြဲ႕၀င္ ဦးဉာဏ္၀င္းအပါအ၀င္ အေရြးေကာက္ခံ လႊတ္ေတာ္အမတ္ ၂၆ ေယာက္ တုိ႔က စစ္အစိုးရကို ပုဒ္မ ၄၂ နဲ႔ တရားစြဲဆုိလုိက္တယ္လို႔လည္း ဦးၾကည္၀င္းက အခုလို ဆက္ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။
“ဒီတခါက်ေတာ့ ၄၂၊ ႁမြက္ဟ ေၾကညာေပးဖို႔ Declaratory Decree ေပါ့၊ အဲဒါကို စြဲတာ။ ဘာကို ႁမြက္ဟေစခ်င္တာလဲ ဆုိေတာ့ သူတို႔သည္ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္က နအဖကပဲ၊ န၀တေပါ့ဗ်ာ အဲဒီအခ်ိန္က၊ ဒါေပမဲ့ နအဖကပဲ ဆက္ခံတာ၊ အဲေတာ့ ဒီအစိုးရကပဲ က်င္းပျပဳလုပ္တဲ့ ပါတီစုံ ဒီမုိကေရစီ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ျပည္သူေတြက သူ႔မဲဆႏၵနယ္နဲ႔သူ ေရြးေကာက္ တင္ေျမႇာက္လုိက္တဲ့ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ တနည္းအားျဖင့္ ဒီကေန႔ထိေအာင္ တရား၀င္ ကုိယ္စားလွယ္မ်ား ျဖစ္တယ္ဆုိတဲ့ အေၾကာင္းကို ႁမြက္ဟေၾကညာပါ။ ဒါပဲ။
“ႁမြက္ဟေၾကညာ ၄၂ အရ စြဲရင္ သူက ဆက္ၿပီးေတာ့ ေနာက္ဆက္တြဲ အက်ဳိးဆက္ သက္သာခြင့္ကို ေတာင္းရမယ္။ ေနာက္ဆက္တြဲ အက်ဳိးဆက္ သက္သာခြင့္က လႊတ္ေတာ္ကို ေခၚေပးပါ၊ ေစာေစာကေျပာတဲ့ ပုဒ္မနဲ႔ အဲဒီလို ျပန္ၿပီး စြဲထားတယ္။”
ဒီေန႔ အခုလို တရားစြဲဆုိမႈကို ဗဟိုတရား႐ုံးမွာ တင္သြင္းခဲ့ၿပီး ဒီအမႈကို လက္ခံ၊ မခံ ဆုိတာကိုေတာ့ မနက္ျဖန္ ေသာၾကာေန႔မွာ သိရမွာ ျဖစ္တယ္လို႔ ဦးၾကည္၀င္းက ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။ ( ဗီြအိုေအ )
၂၀၁၀ အတြက္ Human Rights Watch အဖြဲ႕ႀကီးက ဂုဏ္ျပဳတဲ့ အႏုပညာရွင္ေတြထဲမွာ ကာတြန္းဆရာ ဟန္ေလးကို Hellman/Hammett ဆုေပးဖုိ႔ ေရြးခ်ယ္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ လက္ေတြ႕ဘ၀ေတြကုိ ထင္ဟပ္ေစတဲ့ ကာတြန္းေတြကို ေရးဆြဲခဲ့တဲ့ ကာတြန္း ဟန္ေလးရဲ႕ လက္ရာဟာ အႏုပညာ ေျမာက္သလုိ လူ႔အခြင့္အေရးအတြက္ အေကာင္းဆုံး ေဖာ္ထုတ္ႏုိင္သူမုိ႔ ဒီဆုကို ထုိက္ထုိက္တန္တန္ ေရြးခ်ယ္ ေပးအပ္ခဲ့တာလို႔ Human Rights Watch က ဆုေရြးခ်ယ္ေရး အဖြဲ႕ရဲ႕ ထုိင္းအေျခစုိက္ တာ၀န္ခံ ေဒးဗစ္ မက္သီစင္က ေျပာပါတယ္။
“ဒီဆုအတြက္ က်ေနာ္တို႔ သူ႔ကုိ ေရြးခ်ယ္ရတာက သူဟာ ဒီဆုအတြက္ တကယ့္ကုိ ထုိက္တန္တဲ့သူ၊ ေျပာရရင္ အရသင့္ဆုံး ျမန္မာ ကာတြန္းဆရာ တေယာက္ပါ။ သူ႔ရဲ႕ ကာတြန္းေတြဟာ ႏုိင္ငံေရးကုိ သေရာ္တာ၊ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေ၀ဖန္ခ်က္ေတြ ျဖစ္ေန႐ုံတင္ မကပါဘူး၊ တကယ့္ကို အႏုပညာ ေျမာက္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လက္ေတြ႕ ႀကဳံေနရတဲ့ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ လူမႈေရးေတြကုိလည္း ေသေသခ်ာခ်ာ ေဖာ္ျပႏုိင္ပါတယ္။ သူ႔အႏုပညာနဲ႔ ဒီလုိ ေဖာ္ျပႏုိင္တာေတြေၾကာင့္ ဒီဆုနဲ႔ တကယ့္ကုိ ထုိက္တန္ပါတယ္။”
အခုလို ႏုိင္ငံတကာ အဖြဲ႕ႀကီးက ဂုဏ္ျပဳ ေရြးခ်ယ္တာ ခံခဲ့ရတဲ့အတြက္ ဂုဏ္ယူမိတယ္လို႔ ကာတြန္းဆရာ ဟန္ေလးက ေျပာပါတယ္။
“ကုိယ္လုပ္တဲ့ အလုပ္က လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားမႈကို တဘက္တလမ္းက အေထာက္အကူ ျပဳတယ္ဆိုေတာ့ နည္းနည္း ကိုယ့္ကုိယ္ကို ဂုဏ္ယူမိပါတယ္။ ကုိယ့္ကုိ သူမ်ားက အသိအမွတ္ ျပဳတယ္ဆုိေတာ့ ၀မ္းလည္း သာတာေပါ့။ က်ေနာ္ ထင္လည္း မထင္ထားဘူးေလ။”
သူဟာ ရန္ကုန္ ပန္းခ်ီ၊ ပန္းပု အႏုပညာေက်ာင္းမွာ ပညာသင္ၾကားခဲ့ၿပီး ပန္းခ်ီပညာကို ပန္းခ်ီ ဦးသုခ၊ ဦးဘလုံေလး၊ ဦးအမ္တင္ေအးနဲ႔ ဦးဘၾကည္တုိ႔ဆီမွာ ပညာဆည္းပူးခဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။ ကာတြန္းပညာကုိေတာ့ ငယ္စဥ္ကတည္းက ၀ါသနာပါၿပီး ဖခင္ျဖစ္သူရဲ႕ အားေပးမႈနဲ႔ ကာတြန္း ေရႊမင္းသားဆီက နည္းပညာေတြ သင္ယူခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ကာတြန္း ဟန္ေလးဟာ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ေနာက္ပုိင္းကစၿပီး စာနယ္ဇင္းေတြအတြက္ ႀကိဳးၾကားႀကိဳးၾကား ကာတြန္းေတြ ေရးသားခဲ့ေပမဲ့ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ေနာက္ပုိင္းကစၿပီး ပုံမွန္ ေရးျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
“၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ဒီပဲယင္း အေရးအခင္း ကာတြန္းေရးပါတယ္၊ ရွမ္းသတင္းစဥ္မွာ တင္လုိက္ေသးတယ္။ ရွမ္းသတင္းစဥ္ကေနၿပီး ဦးေက်ာ္ဇံသာနဲ႔တူတယ္၊ အဲဒီတုန္းက ဘီဘီစီမွာ၊ အဲဒီကာတြန္းအေၾကာင္း ေျပာလိုက္ေတာ့ က်ေနာ္ ေတာ္ေတာ္ အားရွိသြားတယ္။ ဆက္ၿပီးလည္း ေရးျဖစ္လာတယ္။ ေနာက္ ကုိသန္းလြင္ထြန္းနဲ႔ ေတြ႕ေတာ့ ကိုဟန္ေလးတဲ့၊ ခင္ဗ်ား Cartoonist ဆက္လုပ္ပါဗ်ာတဲ့၊ အဲဒါနဲ႔ ကာတြန္းဆြဲျဖစ္သြားတယ္၊ ေရးျဖစ္သြားတယ္၊ ဒီအခ်ိန္ထိေပါ့။
“ေတာ္ေတာ္ေတာ့ ခံစားရတယ္ဗ်။ ဘယ္လိုေျပာမလဲ၊ ဘာမွမဟုတ္တာေလးနဲ႔ကုိ ျပစ္မႈ ႀကီးႀကီးက်ယ္က်ယ္ႀကီးေတြ သတ္မွတ္ၿပီးေတာ့ ဖိႏွိပ္ေနတာ၊ စိတ္မေကာင္း ေတာ္ေတာ္ျဖစ္တယ္။ အမွန္ က်ေနာ့္အလုပ္က သတင္းနဲ႔ ပတ္သက္ေနတာကုိး။ ႏုိင္ငံေရးကာတြန္း ေရးစားေနတဲ့ လူတေယာက္က သတင္းနဲ႔ အၿမဲတမ္း ပတ္သက္ေနတယ္။ အဲေတာ့ သတင္းေတြ တက္နားေထာင္လုိက္ရင္ စိတ္မခ်မ္းသာတာခ်ည္း၊ ဒီ ၈၈ ေနာက္ပုိင္း ပိုၿပီးေတာ့ ဆုိးလာတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြ မဂၤလာယူေနတဲ့ သႀကၤန္အခ်ိန္မွာေတာင္မွ အဲဒီလုိ သတင္းဆုိးေတြ ထြက္ေနတယ္ဆုိေတာ့ ေကာင္းမယ့္သတင္းေတြ ရွားသြားၿပီထင္တယ္၊ က်ေနာ္ထင္တယ္ မရွိသေလာက္ ျဖစ္သြားမယ္၊ ဒီအစိုးရ ဒီအတုိင္း ဆက္ရွိေနမယ္ဆုိရင္။”
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္းမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ အမ်ားအျပား ရွိေနၿပီး သူ အခုလုိ ေဖာ္ျပခြင့္ ရတာဟာ တစိတ္တပုိင္းပဲ ရွိပါေသးတယ္လို႔လည္း ေျပာပါတယ္။ ကာတြန္းဆရာ ကုိဟန္ေလးကို လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႕ႀကီးက အခုလို ဂုဏ္ျပဳဆု ေပးခဲ့တာဟာ ထုိက္တန္တယ္လို႔လည္း ျမန္မာစာေပ အႏုပညာရွင္ ဆရာဦး၀င္းေဖက ေျပာပါတယ္။
“အလြန္၀မ္းသာစရာ ေကာင္းတယ္၊ အလြန္ထုိက္တန္တဲ့ ဆုလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ကုိဟန္ေလးက ကာတြန္းဆရာတေယာက္ အေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း လူ႔အေျခခံ အခြင့္အေရးမ်ားနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ကာတြန္းေတြ ေရးတဲ့အခါ အလြန္သိကၡာရွိတဲ့၊ ကာတြန္းအႏုပညာရဲ႕ ထိန္းသိမ္းအပ္တဲ့ က်င့္၀တ္ အေျမာက္အျမားကို ထိန္းသိမ္းၿပီးေတာ့ ယဥ္ယဥ္ေက်းေက်းနဲ႔ သိကၡာရွိရွိေရးတဲ့ ကာတြန္းဆရာ ျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ဒီဆုနဲ႔ အလြန္ထုိက္တန္တယ္။ သူဟာ အေရအတြက္အရ လည္းေကာင္း၊ အရည္အေသြးအရ လည္းေကာင္း၊ တကယ္ ဒီဆုနဲ႔ သင့္ေလ်ာ္တဲ့ ကာတြန္းဆရာတေယာက္ ျဖစ္ပါတယ္။”
၂၀၀၉ ခုႏွစ္အတြက္ Hellman/Hammett ဆုကို အခုထိ အက်ဥ္းက်ခံေနရတဲ့ ကဗ်ာဆရာ ေစာေ၀ အျပင္ ကြယ္လြန္သူ ကဗ်ာဆရာႀကီး ဦးတင္မုိးကုိလည္း ၂၀၀၂ ခုႏွစ္မွာ ဂုဏ္ျပဳ ေပးအပ္ခဲ့ပါတယ္။ ( ဗီြအိုေအ )
“EU ရဲ႕ ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးေတြ ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ဒီကေန႔ ေဆြးေႏြးၾကပါတယ္။ သူတုိ႔အေနနဲ႔ ျမန္မာစစ္အစုိးရက ေရြးေကာက္ပဲြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ မတ္လထဲမွာတုန္းက ထုတ္ျပန္လုိက္တဲ့ ဥပေဒေတြဟာ လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တမႈ အေျခခံေတြ မရွိတာမုိ႔ အလြန္အမင္း စုိးရိမ္မကင္း ျဖစ္မိတဲ့အေၾကာင္း ေျပာၾကပါတယ္။
“ဒီႏွစ္ေႏွာင္းပုိင္း က်င္းပဖုိ႔ ျပင္ဆင္ေနတဲ့ ေရြးေကာက္ပဲြေတြဟာ အမ်ားက လက္ခံႏုိင္မယ့္ အေျခအေနေတြျဖစ္ဖုိ႔၊ ပြင့္လင္းျမင္သာၿပီး အားလုံး ပါ၀င္ႏုိင္တဲ့ ႏုိင္ငံေရး လုပ္ငန္းစဥ္ ျဖစ္ေစဖုိ႔ လုိအပ္တဲ့ ေျခလွမ္းေတြကုိ လွမ္းၾကဖုိ႔ လုိတဲ့အေၾကာင္းကုိလည္း ေျပာခဲ့တာပါ။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြကုိ လႊတ္ေပးဖုိ႔ကိုလည္း ဥေရာပေကာင္စီက ေတာင္းဆုိခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။”
ျမန္မာစစ္အစုိးရရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ၊ ႏုိင္ငံေရးအရ တုိးတက္ေအာင္ မလုပ္ႏုိင္တာေတြေၾကာင့္ EU က ျမန္မာစစ္အစုိးရအေပၚ စီးပြားေရးအရ ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြ၊ စစ္အစုိးရ အဆင့္ျမင့္ အရာရွိေတြကုိ ျပည္၀င္ခြင့္ဗီဇာ တားျမစ္တာေတြ အပါအ၀င္ အေရးယူ ဒဏ္ခတ္မႈေတြ ခ်မွတ္ထားတာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ လက္ရွိ ျမန္မာႏုိင္ငံက ႏုိင္ငံေရး၊ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြမွာ တုိးတက္မႈေတြ မျမင္ရတာမုိ႔ ဒီလုိ ျပစ္ဒဏ္ခတ္မႈေတြကုိ ေနာက္ထပ္ သက္တမ္းတုိးသြားဖုိ႔ အတြက္လည္း EU က ဆုံးျဖတ္ခဲ့တယ္လို႔ ေျပာခြင့္ရသူက ဆုိပါတယ္။
“လတ္တေလာ EU က ခ်မွတ္ထားတဲ့ ကန္႔သတ္မႈေတြကုိ ေနာက္ထပ္ တႏွစ္တုိးဖုိ႔ လုိမယ္လုိ႔ သေဘာရၾကပါတယ္။ ဥေရာပေကာင္စီ အေနနဲ႔ ဒီကန္႔သတ္မႈေတြကုိ တုိးတက္မႈေတြ ရွိလာရင္ ရွိလာတဲ့အေပၚ မူတည္ၿပီး ျပန္လည္ သုံးသပ္ဖုိ႔၊ ျပင္ဆင္ဖုိ႔အတြက္ အသင့္ရွိေနတယ္ ဆုိတာကုိလည္း အေလးထား ေျပာခဲ့ၾကတာပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံက စစ္မွန္တဲ့ တုိးတက္မႈေတြအေပၚမွာ တုံ႔ျပန္သြားဖုိ႔ EU က အသင့္ ရပ္တည္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။”
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ႏုိင္ငံေရးအရ တုိးတက္မႈေတြ ရွိလာေစဖုိ႔၊ စစ္အစုိးရနဲ႔ ေဆြးေႏြးမႈေတြ၊ တုိက္တြန္းမႈေတြ လုပ္ႏုိင္ဖုိ႔ EU က ျမန္္မာႏုိင္ငံ အထူးကုိယ္စားလွယ္ ပီယာ႐ုိ ဖက္ဆီႏုိ (Piero Fassino) ကုိ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ကတည္းက ခန္႔အပ္ခဲ့တာ ျဖစ္ေပမဲ့ စစ္အစုိးရနဲ႔ ထိေတြ႕ ဆက္ဆံမႈေတြကေတာ့ မလုပ္ႏုိင္သေလာက္ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံက အေျခအေနေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ EU အေနနဲ႔ ဆက္သြယ္ စကားေျပာဆုိတာေတြ လုပ္ႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ကုိလည္း EU က အခု ထပ္မံေတာင္းဆုိခဲ့တဲ့ အေၾကာင္း ဥေရာပေကာင္စီက လက္ေထာက္ ေျပာခြင့္ရသူ မာယာ ကုိဂ်ီယန္ခ်ီခ်ီက ေျပာပါတယ္။
“EU ရဲ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ အထူးကုိယ္စားလွယ္ ပီယာ႐ုိ ဖက္ဆီႏုိ ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္မယ့္ လုပ္ငန္းေတြကုိလည္း ဥေရာပေကာင္စီက ခုိင္ခုိင္မာမာ ပ့ံပုိးေပးထားၿပီး ျမန္မာစစ္အစုိးရဘက္က သူနဲ႔ အျပည့္အ၀ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သြားဖုိ႔ အတြက္လည္း ဖိတ္ေခၚခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။”
အခုအခါ EU က ျမန္မာႏုိင္ငံက ေရြးေကာက္ပဲြ အႀကိဳကာလ အေျခအေနေတြကုိ အကဲခတ္ႏုိင္ဖုိ႔ အဖဲြ႕တခု ေစလႊတ္ဖုိ႔ ရည္ရြယ္ထားတာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဥေရာပ၊ ျမန္မာ႐ုံး ၫႊန္ၾကားေရးမႉး ဦးဟန္ေညာင္ေ၀ကေတာ့ EU က ေမွ်ာ္လင့္ထားသလုိ ကုိယ္စားလွယ္ အဖဲြ႕တခု ေစလႊတ္ခြင့္ရဖုိ႔ အလားအလာေတြကေတာ့ သိပ္မျမင္ရဘူးလုိ႔ ထင္ျမင္ေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။
“ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ သိတဲ့အတုိင္း နအဖက သူ႔ကုိ ႏုိင္ငံတကာက အႀကံလာေပးတယ္၊ လာေျပာတယ္ဆုိ သိပ္မႀကိဳက္ဘူး။ သူမတတ္ႏုိင္မွဘဲ သူက လက္ခံတယ္ေလ။ ဆုိေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲ မတုိင္ခင္ကေတာ့ သူ႔အေနနဲ႔ လက္ခံဖို႔ က်ပ္မယ္လို႔ ထင္တယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ သူတို႔က ဒီေရြးေကာက္ပြဲကုိ အေႏွာင့္အယွက္ မရွိဘဲ သူႀကိဳက္သလုိ လုပ္သြားခ်င္တယ္။”
ဥေရာပ၊ ျမန္မာ႐ုံး ၫႊန္ၾကားေရးမႉး ဦးဟန္ေညာင္ေ၀ ေျပာျပသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ အေျပာင္းအလဲေတြကို ျမင္ေတြ႕လိုတဲ့ EU ဥေရာပ သမဂၢ အေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံက ႏုိင္ငံေရး ျပႆနာေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ သက္ဆုိင္သူ ပုဂၢိဳလ္ေတြ အားလုံးနဲ႔ ေတြ႕ဆုံ စကားေျပာဆုိတာေတြ လုပ္သြားဖုိ႔ အဆင္သင့္ ရွိေနသလုိ စစ္အစုိးရ အေနနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာ အသုိင္းအ၀န္းနဲ႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈေတြကုိ ပုိမို လုပ္ေဆာင္သြားဖုိ႔ လုိတယ္လုိ႔လည္း လူဇင္ေဘာ့ဂ္မွာ က်င္းပတဲ့ ဥေရာပသမဂၢ (EU) ရဲ႕ ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးေတြက ဆုံးျဖတ္ခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ( ဗီြအိုေအ )
CEC အဖဲြ႔ဝင္ ဦးဝင္းတင္က “လူမႈေရးလုပ္ငန္းေတြ လုပ္မယ္ဆိုတာက က်ေနာ္တို႔က ႏိုင္ငံေရးပါတီဗ်ာ။ ဆိုေတာ့ လူထုကို မ်က္ႏွာမူတဲ့ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ဖို႔လိုတယ္။ လူေတြအေနနဲ႔ ေန႔စဥ္ၾကံဳေတြ႔ေနတဲ့ မတရားမႈေတြ ရပ္ေပးသင့္တာ ရပ္ေပးမယ္။ ဦးေဆာင္မႈ ေပးသင့္တာ ေပးမယ္။ ကန္႔ကြက္သင့္တာ ကန္႔ကြက္မယ္။ ဒါေတြက လူထုလုပ္ငန္းေတြ ျဖစ္တယ္။ ႐ံုးေတြ၊ ႒ာနေတြ မရွိဘူးဆိုရင္ လူထုထဲကို ဆင္းမွာပဲ။ လူထုေတြထဲမွာ ႏိုင္ငံေရး ရွာမယ္။ လက္ရွိလုပ္ေနတဲ့ လုပ္ငန္းေတြနဲ႔ ကိုက္ညီတာေတြ ရွိရင္လည္း ရွိမယ္။ ပိုၿပီးေတာ့ ခိုင္မာတဲ့ လုပ္ငန္းေတြ ေတြ႔ရင္လည္း ေတြ႔မယ္။ ေပ်ာ့ေပ်ာင္းတဲ့ ႏိုင္ငံေရးျဖစ္ရင္လည္း ျဖစ္မယ္။ ဒါေပမဲ့ က်ေနာ္တို႔က လူထုၾကားထဲကို ဆင္းၾကမယ္၊ လုပ္ၾကမယ္” ဟု မဇၥ်ိမကို ေျပာသည္။
အစည္းအေဝးသို႔ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ က်ခံေနသည့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ က်န္းမာေရးအရ ပါတီဥကၠ႒ ဦးေအာင္ေရႊ၊ အတြင္းေရးမႉး ဦးလြင္၊ CEC အဖဲြ႔ဝင္ ဦးလြန္းတင္တို႔မွအပ က်န္ရွိသည့္ CEC အဖြဲ႔ဝင္ ၁၆ ဦး တက္ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။
NLD ႐ံုးမ်ားတြင္ တပ္ဆင္ထားသည့္ ပါတီဆိုင္းဘုတ္ႏွင့္ အလံမ်ားကို ပါတီဝင္မ်ားက ျဖဳတ္သိမ္းျခင္းမျပဳရန္လည္း အစည္းအေဝးက ဆံုးျဖတ္ခဲ့သည္။
ဦးဝင္းတင္က ''က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ ႐ံုးဖြင့္လို႔ ရရင္ဖြင့္မယ္။ ဒါေပမဲ့ အစိုးရအေနနဲ႔ ႐ံုးပိတ္ရမယ္ဆိုရင္၊ ေသာ့ခတ္မယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔က ဘာမွ မတတ္ႏိုင္ဘူး။ ဒါေတာ့ သူတို႔က ေသာ့ခတ္လို႔ ရတာကိုး။ က်ေနာ္တို႔က ႐ံုးမပိတ္ဘူး၊ အလံျဖဳတ္မခ်ဘူး၊ ဆိုင္းဘုတ္ျဖဳတ္မခ်ဘူး” ဟု ေျပာဆိုသည္။
လာမည့္လ ၆ ရက္ေန႔တြင္ ပါတီသက္တမ္းကုန္မည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ဆိုင္းဘုတ္ႏွင့္ အလံအား ျဖဳတ္မခ်ရန္ ပါတီ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႉး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က သူမ၏ ေရွ႕ေနမ်ားႏွင့္ ယခုလ ၂၄ ရက္ေန႔တြင္ ေတြ႔ဆံုစဥ္ သေဘာထား ေပးခဲ့ေသးသည္။
တႏိုင္ငံလံုးတြင္ တိုင္း/ျပည္နယ္ႏွင့္ ၿမိဳ႕နယ္႐ံုးမ်ား အပါအဝင္ စုစုေပါင္း ႐ံုး ၃ဝဝ ေက်ာ္ တည္ရွိရာ ၂ဝဝ၃ ခုႏွစ္ ေမလ ဒီပဲယင္းျဖစ္ရပ္ေနာက္ပိုင္း စစ္အစိုးရက အားလံုးကို ပိတ္ပစ္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ၿပီးခဲ့သည့္လ ၈ ရက္ေန႔မွ စတင္၍ ေရြးေကာက္ပဲြေကာ္မရွင္ ဥပေဒမ်ား ထုတ္ျပန္အၿပီး NLD ႐ံုး ၁ဝဝ ေက်ာ္ ျပန္လည္ဖြင့္လွစ္ခြင့္ ျပဳခဲ့သည္။
အစည္းအေဝး ဆံုးျဖတ္ခ်က္ အေသးစိတ္ကို လာမည့္ရက္ပိုင္းအတြင္း ထုတ္ျပန္ေၾကညာသြားမည္ဟု သိရသည္။ နယူးေဒလီ (မဇၥ်ိမ)
“ လူငယ္ေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္ေရး လမ္းေၾကာင္းေတြ ဖြင့္မယ္။ ဝါးအစည္း ေျပမသြားေအာင္၊ စနစ္တက် စုစည္းထားႏိုင္ေအာင္လို႔ ဒါကို ေဆာင္ရြက္ညႇိႏႈိင္း လုပ္ေဆာင္တာပါ။ ျပည္နယ္စည္းကေနၿပီးေတာ့ ရပ္ေက်းေတြေရာ၊ ၿမိဳ႕နယ္က လူေတြေရာကို အစည္းအေဝး ေခၚထားေတာ့ တက္ေရာက္လာတဲ့ အဖြဲ႔ဝင္ေတြကို ေရွ႕လုပ္ငန္းစဥ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ရွင္းျပတယ္။ ေဆြးေႏြးမႈေတြ၊ ညႇိႏႈိင္းမႈေတြ ရွိရမယ္။ အဖြဲ႔အစည္းကေတာ့ ပ်က္သြားတာ မဟုတ္ဘူး။ ဖြဲ႔စည္းပံုကေတာ့ ဒီအတိုင္းပဲ ရွိရမယ္။ ေဆာင္ရြက္စရာရွိတာကို ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္သြားမယ္” ဟု သူက ဆက္ေျပာသည္။
လာမည့္လ ၆ ရက္ေန႔ ပါတီသက္တမ္း ကုန္ၿပီးေနာက္ အက်ဥ္းသားမ်ား ကူညီေစာင့္ေရွာက္ေရး၊ HIV/AIDS ေဝဒနာသည္မ်ား ေစာင့္ေရွာက္ေရး အပါအဝင္ လူမႈေရးလုပ္ငန္းမ်ား ဆက္လုပ္ရန္အတြက္ ရည္ရြယ္ထားေၾကာင္း မႏၲေလးတိုင္း NLD လူငယ္တဦးက မဇၥ်ိမကို ေျပာသည္။
“ပါတီအေနနဲ႔ ေရွ႕လာမယ့္ အနာဂတ္မွာ ပါတီဆိုင္းဘုတ္ မရွိေပမယ့္ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ လုပ္ေဆာင္ေနက် လုပ္ငန္းေတြကို ဆက္လုပ္သြားမယ္၊ ပါတီမွာ လက္ရွိထမ္းေဆာင္ေနတဲ့ အဆင့္ေတြအတိုင္း ဆက္လုပ္မယ္။ တိုင္းနဲ႔ ျပည္နယ္ေတြမွာရွိတဲ့ ပါတီဝင္ေတြကလည္း လက္ရွိ ပါတီမွာ ထမ္းေဆာင္ေနတဲ့ အဆင့္ေတြအတိုင္းပဲ ဆက္လုပ္သင့္တဲ့ ပါတီလုပ္ငန္းစဥ္ေတြကို ဆက္လုပ္သြားဖို႔၊ ပါတီဝင္ေတြနဲ႔ ညႇိႏႈိင္းတိုင္းပင္ၿပီး လုပ္သြားႏိုင္ဖို႔ ရည္ရြယ္ထားတယ္” ဟု သူကေျပာသည္။
အင္အားအေကာင္းဆံုးအခ်ိန္က ပါတီဝင္ ၂၂ သန္းအထိ ရွိခဲ့ေသာ အန္အယ္ဒီတြင္ အသက္ ၁၈ ႏွစ္မွ ၃၅ ႏွစ္အထိ လူငယ္ဟု သတ္မွတ္ထားကာ ပါတီ၏ဆံုးျဖတ္ခ်က္တြင္ ၾသဇာသက္ေရာက္မႈရွိေသာ အင္အားစုတစုျဖစ္သည္။ အျခားေသာ တိုင္းႏွင့္ ျပည္နယ္မ်ားကိုလည္း လူငယ္ေခါင္းေဆာင္မ်ား လွည့္လည္ရန္ ျပင္ဆင္ထားသည္။
ပါတီဖ်က္သိမ္းခံရလ်ွင္ စုစုစည္းစည္းျဖင့္ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ား ျပဳလုပ္ေရး မည္သုိ႔ျပဳလုပ္မွာလဲဆိုသည္က ပါတီဝင္မ်ားေရာ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူမ်ားအၾကား စိတ္ဝင္စားမႈျဖစ္ေနခဲ့သည္။
တရားမ်ွတမႈမရွိေသာ ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒမ်ားေၾကာင့္ ပါတီအား ျပန္လည္၍ မွတ္ပံုမတင္ရန္ ၿပီးခဲ့သည့္လ ၂၉ ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္ NLD ႐ုံးခ်ဳပ္၌ ဗဟိုအလုပ္အမႈေဆာင္ ေကာ္မတီ CEC ႏွင့္ ျပည္နယ္/တိုင္း ဗဟိုဦးစီးအဖဲြ႔ CC အဖဲြ႔ဝင္မ်ား တညီတညြတ္တည္း ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကသည္။ နယူးေဒလီ (မဇၥ်ိမ)
”အိပ္ေနတဲ့ အခ်ိန္ဆိုေတာ့ တခ်ိဳ႕ကလည္း စြတ္က်ယ္နဲ႔၊ တခ်ိဳ႕ကလည္း ေဘာင္းဘီတိုေတြနဲ႔ ပါသြားတယ္” ဟု အိမ္နီးခ်င္း တဦးက မဇၩိမသို႔ ေျပာသည္။
အဖမ္းခံရသူမ်ားမွာ ကိုဗိုလ္ဗိုလ္သိန္း၊ ကိုေသာင္းထိုက္ဦး၊ ကိုတင္ထြန္း၊ ကိုစိုးမိုးေက်ာ္၊ ကိုေစာယဥ္ရွင္၊ ကိုေသာ္ဇင္ႏွင့္ ကိုေအာင္ေအာင္တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။
ရဲက ေနာက္ထပ္ လူဖမ္းပြဲအတြက္ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈမ်ား ဆက္လက္ျပဳေနရာ အနည္းဆံုး တဦးကို သဲၾကီးမဲၾကီး ရွာေနသည္ဟု သိရသည္။ ရဲက ရွာေဖြေနသူတြင္ ကိုေက်ာ္ေမာင္ဦးဆိုသူ ပါဝင္သည္ဟု သိရသည္။
ရပ္ကြက္ အာဏာပိုင္မ်ားႏွင့္ နီးစပ္ေသာ အိမ္နီးခ်င္းမ်ား ျပန္ေျပာျပခ်က္အရ အဖမ္းခံရသူမ်ားမွာ အသက္ ၂၀ ေက်ာ္မ်ားႏွင့္ အသက္ ၃၀ ပတ္ဝန္းက်င္မ်ားျဖစ္ၾကျပီး ယခင္ သီတင္းပတ္ကတည္းက ရဲက ေစာင့္ၾကည့္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။
”သူတို႔ ဒီရပ္ကြက္ထဲ ေနတာၾကာၿပီး၊ ရပ္ကြကထဲ ခိုက္ရန္ ျဖစ္ပြားတာေတာ့ မၾကားဖူးဘူး”ဟု အိမ္နီးခ်င္းတဦးက ေျပာသည္။
သၾကၤန္တြင္း ရန္ကုန္ျမိဳ႔ ကန္ေတာ္ၾကီး X2O ေရကစားမ႑ပ္ေရွ႔ ေပါက္ကြဲမႈသံုးခု ဆက္တိုက္ ျဖစ္ပြားျပီးေနာက္ ရဲ၏ ေခၚယူစစ္ေဆးမႈမ်ားႏွင့္ ဖမ္းဆီးမႈသတင္းမ်ား ထြက္ေပၚလာေနသည္။
သတင္းေထာက္ ဦးေဇယ်ႏွင့္ သူ၏သားျဖစ္သူ ကိုစည္သူေဇယ်တို႔ကို ေပါက္ကြဲမႈ ျဖစ္ပြားေသာ ေနရာမ်ားကို ဓာတ္ပံု႐ိုက္မႈျဖင့္ ဧျပီ ၁၇ ရက္ေန႔က ဖမ္းဆီးခဲ့သည္။
စံုစမ္း စစ္ေဆးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ရာတြင္ ပါဝင္ခဲ့ေသာ စစ္အင္ဂ်င္နီယာ တဦး အေျပာအရ လူအုပ္ထဲ လက္ပစ္ဗံုး သံုးလံုး ပစ္သြင္းခံခဲ့ရျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ဆိုေသာ ေပါက္ကြဲမႈမ်ားေၾကာင့္ စစ္ဘက္ အရာရွိမ်ားႏွင့္ ျပည္ထဲေရးေအာက္ရွိ ရဲႏွင့္ လံုျခံဳေရးဝန္ထမ္းမ်ား၊ ၾကံ့ခိုင္ဖြံ႔ျဖိဳးေရး အသင္းဝင္မ်ား အပါအဝင္ လူ ၁၀ ဦးေသဆံုးကာ ၁၇၀ ခန္႔ ဒဏ္ရာ ရရွိခဲ့သည္။ ခ်င္းမိုင္ (မဇၩိမ)
ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အခ်ဳပ္အခ်ာ အာဏာဟာ တုိင္းတပါးရဲ႕ လက္ထဲကုိ ေရာက္တဲ့ အျဖစ္မ်ဳိးနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံသားေတြ ရင္ဆုိင္ေနၾကရတယ္လုိ႔ ကာလီဖုိးနီးယားျပည္နယ္က ရီပတ္ဘလီကန္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ ေဒနာ ႐ုိရာဘာကာက ေျပာဆုိလုိက္တာပါ။ ဒါ့အျပင္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ သယံဇာတေတြ ခုိးယူေန႐ုံမကဘဲ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ သူ႔လက္ခံ ႏုိင္ငံတႏုိင္ငံ ျဖစ္ဖုိ႔အတြက္ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ သိမ္းသြင္းေနတယ္လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။
“တ႐ုတ္ႏုိင္ငံဟာ ျမန္မာလူထု လက္ထဲကေန တုိင္းျပည္ကုိ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ လုယူေနပါတယ္။ အဲဒီလုိ မတရားသျဖင့္ ရယူႏုိင္ဖုိ႔ အတြက္လည္း ကုိယ့္တုိင္းျပည္အေပၚ သစၥာေစာင့္သိဖုိ႔ထက္ မိမိအာဏာ တည္ၿမဲေရးကုိသာ ဦးစားေပး လုပ္ေဆာင္ေနၾကတဲ့ ျမန္မာစစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ အကူအညီ အေထာက္အပံ့နဲ႔ လုပ္ေဆာင္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။
“ဒါေၾကာင့္ တုိင္းျပည္ကုိ ကယ္တင္လုိစိတ္ရွိတယ္၊ စစ္မွန္တဲ့ အမ်ဳိးသား ျပန္လည္ ရင္ၾကားေစ့ေရးကုိ လုပ္ေဆာင္လုိၾကတယ္၊ ျမန္မာႏုိင္ငံႀကီး တုိင္းတပါး လက္ေအာက္ခံႏုိင္ငံ ျဖစ္မသြားေစခ်င္ဘူး ဆုိရင္ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ ရွိသူေတြနဲ႔ လြတ္လပ္မႈကုိ လုိလားၾကတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံသားေတြ အေနနဲ႔ အာဏာရွင္ေတြကုိ ဆန္႔က်င္ တုိက္ထုတ္ႏုိင္ဖုိ႔ အားလုံး တညီတၫြတ္တည္း ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။”
တုိင္းျပည္ကုိ ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္ ဖိႏွိပ္ အုပ္ခ်ဳပ္လာခဲ့တဲ့ စစ္အာဏာရွင္ေတြကုိ တုိက္ထုတ္ႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ လက္နက္ကုိင္ တုိင္းရင္းသား အင္အားစုေတြ၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္တဲ့ ဒီမုိကေရစီ အင္အားစုေတြနဲ႔ တျခား မ်ဳိးခ်စ္ပုဂၢဳိလ္ေတြ ပူးေပါင္း လုပ္ေဆာင္ၾကဖုိ႔ လုိအပ္တယ္လုိ႔လည္း သူက ေျပာပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ တပ္မေတာ္အတြင္းက မ်ဳိးခ်စ္ အရာရွိ၊ အရာခံ၊ အၾကပ္၊ တပ္သားေတြ အေနနဲ႔လည္း ဒီမုိကေရစီ အင္အားစုေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီး စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြကုိ ပုန္ကန္ တုိက္ထုတ္ၾကဖုိ႔ လႊတ္ေတာ္အမတ္က ေတာင္းဆုိလုိက္ပါတယ္။
“အတုိက္အခံ အင္အားစုေတြကလည္း ဂုဏ္သေရ ျပည့္၀ၿပီး ျပည္သူနဲ႔ တုိင္းျပည္အက်ဳိးကုိ ေရွး႐ႈတဲ့ တပ္မေတာ္ႀကီး ျဖစ္လာဖုိ႔ ဆႏၵရွိေနၾကတဲ့ စစ္တပ္အတြင္းက မ်ဳိးခ်စ္ရဲေဘာ္ေတြနဲ႔ လက္တြဲ လုပ္ေဆာင္ၾကဖုိ႔ လုိပါတယ္။ တပ္မေတာ္အတြင္းက စစ္မွန္တ့ဲ စိတ္ထား ရွိၾကတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြ အေနနဲ႔လည္း အမွန္တကယ္ လြတ္လပ္ၿပီး ဖြံံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္တဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္ႀကီး ျဖစ္လာေရး လုပ္ေဆာင္ၾကဖုိ႔ အခ်ိန္ေရာက္ပါၿပီ။”
အခုခ်ိန္ဟာ တုိင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ဒီမုိကေရစီ အင္အားစုေတြ အပါအ၀င္ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ရွိတဲ့ တပ္မေတာ္သားေတြအတြက္ ေတာ္လွန္ ပုန္ကန္ၾကဖုိ႔ အခြင့္အခါေကာင္း ျဖစ္တာေၾကာင့္ ဒီအခြင့္အေရးကုိ လက္လြတ္ဆုံး႐ႈံး မခံၾကဖုိ႔ လႊတ္ေတာ္အမတ္ ႐ုိရာဘာကာက တုိက္တြန္းပါတယ္။ အဲဒီလုိ ဒီမုိကေရစီ အေရးအတြက္ ေတာ္လွန္ ပုန္ကန္သူေတြဘက္မွာ ကမၻာ့မိသားစုႀကီးက ရွိေနမွာ ျဖစ္သလုိ သူတုိ႔ကုိ ေထာက္ခံအားေပးၾကမွာပါလုိ႔ သူက ေျပာပါတယ္။
ျမန္မာစစ္အစုိးရက အခုႏွစ္အတြင္း က်င္းပဖုိ႔ စီစဥ္ေနတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲကုိ တရားမွ်တၿပီး သက္ဆုိင္သူေတြ အားလုံး ပါ၀င္ႏုိင္ေအာင္ ဖန္တီးေပးဖုိ႔ အာဆီယံႏုိင္ငံ အတြင္းက ေခါင္းေဆာင္ေတြ အပါအ၀င္ ကမၻာ့တုိင္းျပည္ အသီးသီးက ၀ုိင္း၀န္း ေတာင္းဆုိေနၾကတဲ့ အခ်ိန္မွာ လႊတ္ေတာ္အမတ္ ေဒနာ ႐ုိရာဘာကာက အေမရိကန္ လႊတ္ေတာ္ကုိ ေျပာၾကားတဲ့အထဲ အခုလုိ ထည့္သြင္း ေျပာဆုိသြားတာပါ။
ျမန္မာစစ္အစုိးရက ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲဆုိင္ရာ ဥပေဒေတြက တရားမွ်တမႈ မရွိတဲ့အျပင္ ျမန္မာ့ ဒီမုိကေရစီ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ပါ၀င္ခြင့္ မရွိေအာင္ တမင္ လုပ္ႀကံေရးဆြဲ ထားတာေၾကာင့္ ဒီဥပေဒေတြကုိ ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္တဲ့ အေနနဲ႔ စစ္အစုိးရအေပၚ ပုိမုိျပင္းထန္တဲ့ ပိတ္ဆုိ႔ အေရးယူမႈေတြ ခ်မွတ္လုပ္ေဆာင္ေပးဖုိ႔ ၿပီးခဲ့တဲ့ ဧၿပီလဆန္းပုိင္းတုန္းက အေမရိကန္ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ ၉ ဦးက သမၼတ အုိဘားမားကုိ စာေရးသား ေတာင္းဆုိခဲ့ၾကပါတယ္။ ( ဗီြအိုေအ )
“တုိင္းျပည္အတြင္းက အေျခအေနေတြ တုိးတက္ ေကာင္းမြန္လာေအာင္ လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ ျမန္မာအစုိးရကုိ က်ေနာ္တုိ႔ တုိက္တြန္းထားပါတယ္။ လက္ရွိ စစ္အစုိးရက ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ စည္မ်ဥ္း စည္းကမ္းေတြ၊ လုပ္ထုံး လုပ္နည္းေတြက အေရးပါတဲ့ လူပုဂၢဳိလ္၊ အဖြဲ႕အစည္းေတြကုိ ခ်န္လွပ္ထားခဲ့သလုိ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီလုိ နည္းဥပေဒေတြ ထုတ္ျပန္ထားတဲ့အေပၚ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ သေဘာထားနဲ႔ ဒါကုိ ျပန္လည္သုံးသပ္ဖုိ႔အတြက္ က်ေနာ္တုိ႔က ေတာင္းဆုိထားတာပါ။”
ဂ်ပန္အစုိးရ အေနနဲ႔က အခုလို တုိက္တြန္းေျပာဆုိ႐ုံပဲ လုပ္ေဆာင္ေနမွာလား၊ ဒီထက္ပုိၿပီး ဘာေတြမ်ား လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ အစီအစဥ္ ရွိပါသလဲဆုိတဲ့ အေမးအေပၚမွာေတာ့ မစၥတာ ဟီတာႏုိဘူးက…
“ျမန္မာစစ္အစုိးရ အရာရွိေတြနဲ႔ ႏွစ္ႏုိင္ငံခ်င္း ေတြ႕ဆုံၿပီးေတာ့လည္း က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ ရပ္တည္ခ်က္၊ သေဘာထားေတြကုိ ေျပာျပၿပီးပါၿပီ။ ျမန္မာ့အေရး ကုိင္တြယ္ေျဖရွင္းတဲ့ ေနရာမွာ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္မႈေတြ ရွိဖုိ႔အတြက္လည္း တျခားႏုိင္ငံေတြနဲ႔ ေတြ႕ဆုံ ေဆြးေႏြးဖုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔ဘက္က အဆင္သင့္ ရွိေနပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းမွာ အေျခအေနေတြ တုိးတက္ေကာင္းမြန္ လာတာကုိ က်ေနာ္တုိ႔က လုိလားတာ ျဖစ္ေပမဲ့ ဒီကိစၥကုိ ဘယ္လုိ ခ်ဥ္းကပ္ လုပ္ေဆာင္မယ္ဆုိတာ က်ေနာ္တုိ႔ သတိထားရပါမယ္။ ဒီအေပၚမွာေတာ့ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ကုိယ္တုိင္ကပဲ အဆုံးအျဖတ္ ေပးပါလိမ့္မယ္။”
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အခုႏွစ္အတြင္း က်င္းပမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲအတြင္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ တကြ တျခား သက္ဆုိင္သူ အဖြဲ႕အစည္းအားလုံး ပါ၀င္ခြင့္မရရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ ေပးေနတဲ့ အကူအညီေတြ ရပ္ဆုိင္းထားမယ္လုိ႔ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီး ဦးလွျမင့္က တဆင့္ ၿပီးခဲ့တဲ့ မတ္လကုန္ပုိင္းမွာ ဂ်ပန္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ကတ္ဆုယာ အုိကာဒါက ေျပာၾကားခဲ့တာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ေတာ့ လူထုလက္ထဲ ေရာက္ႏုိင္မယ့္ လူသားခ်င္း စာနာတဲ့ အကူအညီေတြကုိ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံ အေနနဲ႔ ဆက္ေပးသြားမွာ ျဖစ္တယ္လုိ႔ မစၥတာ ဟီတာႏုိဘူးက ေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ္တုိ႔ဘက္ကေတာ့ အကူအညီ ႀကီးႀကီးမားမားေတြ မေပးဘူး ဆုိတာကုိ ထပ္ျဖည့္ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ဒါက ဘာကုိဆုိလုိသလဲ ဆုိေတာ့ NGO အဖြဲ႕အစည္းေတြက တဆင့္ က်ေနာ္တုိ႔ ေပးေနတဲ့ အကူအညီေတြဟာ အကန္႔အသတ္နဲ႔ ျဖစ္ေနၿပီး လူထုကုိ တုိက္႐ုိက္ အက်ဳိးရွိေစမယ့္ လူသားခ်င္း စာနာမႈ အကူအညီေတြသာ ျဖစ္တယ္ ဆုိတာပါပဲ။ ဒီအကူအညီေတြကုိေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ဆက္ေပးသြားမွာပါ။ စစ္အစုိးရကုိ အကန္႔အသတ္မရွိ အကူအညီေတြ အမ်ားႀကီးေပးဖုိ႔ ဆုိတာကေတာ့ လုံး၀ မျဖစ္ႏုိင္ပါဘူး။”
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အခုႏွစ္အတြင္း စစ္အစုိးရက က်င္းပဖို႔ ျပင္ဆင္ေနတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ လြတ္လပ္ တရားမွ်တၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အပါအ၀င္ သက္ဆုိင္ရာ အဖြဲ႕အစည္း အားလုံး ပါ၀င္ႏုိင္ဖုိ႔ အတြက္လည္း ဂ်ပန္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ယူကီအုိ ဟတုိယာမ (Yukio Hatoyama) နဲ႔ မေလးရွား ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ နာဂ်စ္ဘ္ ရာဇတ္ခ္ (Najib Razak) တုိ႔ကလည္း ၿပီးခဲ့တဲ့ ဧၿပီလ ၂၀ ရက္ေန႔က ပူးတြဲေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ ေတာင္းဆုိခဲ့ပါေသးတယ္။
ဂုိခ်ဳပ္ေတာင္ရဲ႕ ဂ်ပန္ခရီးစဥ္အတြင္း တျခား အာဆီယံ အေရးကိစၥေတြကုိလည္း ဂ်ပန္ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ေဆြးေႏြး တုိင္ပင္ခဲ့ၾကတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
အာရွေဒသအတြင္းက ကမၻာ့အင္အားႀကီး ႏုိင္ငံေတြ ျဖစ္လာၾကတဲ့ တ႐ုတ္နဲ႔ အိႏၵိယ ႏွစ္ႏုိင္ငံတုိ႔ရဲ႕ ေဒသတြင္းမွာ စီးပြားေရးအရ ထုိးေဖာက္ ၀င္ေရာက္လာမႈေတြကို ရင္ဆုိင္ ရပ္တည္ႏုိင္ဖုိ႔ Asean Community ဆုိတဲ့ အာဆီယံ လူမႈအသုိင္းအ၀ုိင္းကို လာမယ့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွာ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏုိင္ဖုိ႔ အာဆီယံဘက္က သႏၷိ႒ာန္ခ် လုပ္ေဆာင္ေနတယ္လုိ႔ ဂ်ပန္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးနဲ႔ ေတြ႕ဆုံတဲ့အခါမွာ ဂုိခ်ဳပ္ေတာင္က ေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ဒီကိစၥေတြ ေအာင္ျမင္ေအာင္ အေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့ ေနရာမွာ အာဆီယံအဖြဲ႕၀င္ ႏုိင္ငံတခုျဖစ္တဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း ႏုိင္ငံေရး မတည္မၿငိမ္ ျဖစ္ေနတဲ့ ကိစၥက ဆူးေျငာင့္ခလုတ္အျဖစ္ ရွိေနတာေၾကာင့္ ျမန္မာ့ျပည္တြင္းေရး ေျပလည္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရမယ္ဆုိတာ အာဆီယံ ေခါင္းေဆာင္ေတြက ေယဘုယ်အားျဖင့္ သေဘာေပါက္ လက္ခံထားၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမ့ဲ စစ္အစိုးရက သူတို႔စီစဥ္ထားတဲ့အတုိင္း ေရြးေကာက္ပြဲကုိ သူတုိ႔လူေတြနဲ႔ သူတုိ႔ လက္သိပ္ထုိး က်င္းပသြားခဲ့ရင္ အနာဂတ္မွာ စစ္အစုိးရကုိ အာဆီယံနဲ႔ ေဒသတြင္း ေခါင္းေဆာင္ေတြက ဘယ္လုိ ဆက္ဆံသြားၾကမလဲ ဆုိတဲ့ကိစၥကေတာ့ စိတ္၀င္စားစရာပဲလုိ႔ ျမန္မာ့အေရး ေလ့လာသူေတြက ေ၀ဖန္ သုံးသပ္ေနၾကပါတယ္။ ( ဗီြအိုေအ )
ဥပေဒ ကြ်မ္းက်င္သူတဦးျဖစ္တဲ့ NLD ေျပာခြင့္ရသူ ဦးဉာဏ္၀င္းကလည္း လက္ရိွ ဥပေဒအတုိင္းဆိုရင္ ပါတီ မွတ္ပံုမတင္ရင္ အလိုအေလ်ာက္ ပ်က္ျပယ္တဲ့ သေဘာပဲရိွၿပီး အစုအဖဲြ႕ ဆက္တည္ရိွေနမႈအေပၚ အေရးယူရမယ္ဆိုတဲ့ ဥပေဒ ေဖာ္ျပခ်က္မ်ဳိး ဘာမွမေတြ႕ရဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ္တုိ႔ ျပင္ဆင္မႈ မလုပ္ဘူးဗ်၊ လုပ္စရာ မလိုဘူးလို႔ က်ေနာ္တုိ႔က သတ္မွတ္ထားတာ။ ဥပေဒအရ အလုိအေလ်ာက္ Cancel ျဖစ္ေတာ့လည္း အလုိအေလ်ာက္ ျဖစ္ေပါ့။ က်ေနာ္တုိ႔က ဒီအတြက္ လုိက္လုပ္ေပးစရာ မရွိဘူး။”
အကယ္၍မ်ား ေမလ ၇ ရက္ေန႔မွာ သူတို႔က သူ႔ဥပေဒအရ အလုိအေလ်ာက္ Cancel ျဖစ္တယ္၊ ပါတီဆုိင္းဘုတ္ေတြ တင္ခြင့္မေပးဘူး၊ အလံေတြ တင္ခြင့္မေပးဘူး၊ ႐ုံးေတြ ဖြင့္ခြင့္မေပးေတာ့ဘူး ဆုိရင္ေရာ အန္ကယ္တို႔ ဘာမ်ား စဥ္းစားမႈရွိပါလဲ။
“အဲဒီလုိ ခြင့္မေပးဖုိ႔ကိစၥ ဘယ္ဥပေဒမွာမွ က်ေနာ္ေတာ့ မေတြ႕ဘူးဗ်။”
ဥပေဒမွာက ဘယ္လုိဆုိထားလဲခင္ဗ်၊ အကယ္၍ ေမလ ၇ ရက္ေန႔က်ရင္ ႏုိင္ငံေရးပါတီ တရပ္အေနနဲ႔ မရွိေတာ့ဘူးလို႔ သေဘာ မသက္ေရာက္ေနဘူးလား။
“သက္ေရာက္ပါတယ္။”
သက္ေရာက္ေနေတာ့ အဲဒါ သူတုိ႔အေနနဲ႔ တျခား Action ေတြဘာေတြ လုပ္ရမယ္ဆုိတဲ့ ရည္ၫႊန္းခ်က္ေတြေရာ မရွိဘူးလားခင္ဗ်။
“အဲဒီရည္ၫႊန္းခ်က္ေတြလည္း ဥပေဒမွာ မရွိဘူး။”
ဦး၀င္းတင္ကေတာ့ အခုလက္ရိွ ေရြးေကာက္ပဲြ ဥပေဒေရာ၊ ၂၀၀၈ ဖဲြ႕စည္းပံုပါ ဥပေဒေတြဟာ မတရားတဲ့ ဥပေဒေတြ ျဖစ္တဲ့အတြက္ သူတို႔ရပ္တည္ခ်က္ လုပ္ရပ္ေတြကို ဒီဥပေဒေတြနဲ႔ စံႏႈန္းထား သတ္မွတ္တာမ်ဳိး လက္မခံႏိုင္ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။
“က်ေနာ္တုိ႔ကေတာ့ ဥပေဒေဘာင္အတြင္းမွာ ဆုိတာ ဘာလဲဆုိေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔က တရားဥပေဒ ေဘာင္အတြင္းမွာ ရွိတယ္၊ ရပ္တည္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ၀င္မယ္တို႔၊ ပါတီ မွတ္ပုံတင္မယ္ဆုိတဲ့ လူေတြရဲ႕ ဥပေဒေဘာင္အတြင္း ဆုိတာက ၂၀၀၈ ဥပေဒေဘာင္အတြင္း၊ ၂၀၀၈ အေျခခံ ဥပေဒကေန ခ်တဲ့ ေဘာင္အတြင္း ျဖစ္မယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ကေတာ့ တရားဥပေဒ ေဘာင္အတြင္းမွာ ရွိတယ္။ တရားမွ်တျခင္း၊ လြတ္လပ္ျခင္းဆိုတဲ့ ေဘာင္အတြင္းမွာ ရွိတယ္လုိ႔ က်ေနာ္က ယူဆတယ္။”
အန္ကယ္တို႔အေနနဲ႔ အလံမခ်ဘူး၊ ဆုိင္းဘုတ္ကုိလည္း မျဖဳတ္ဘူး၊ ဒီအတုိင္းထားမယ္ဆုိရင္ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္တုန္းက အန္ကယ္တို႔ တကယ္တမ္း ေႂကြးေၾကာ္ၿပီး လႈပ္ရွားခဲ့ၾကတဲ့ မတရားတဲ့ ဥပေဒေတြကို ဆန္႔က်င္ေရးဆိုတဲ့ လမ္းေၾကာင္းေပၚကုိ ေရာက္မသြားႏုိင္ဘူးလား ခင္ဗ်။
“မတရားတဲ့ ဥပေဒေတြကေတာ့ ရွိေနၿပီ။ ေဒၚစုကေနၿပီးေတာ့ ဒီဥပေဒေတြ ထြက္ကတည္းက ေျပာခဲ့တဲ့စကား ၂ ခြန္း ရွိပါတယ္။ ဒီဥပေဒေတြက မတရားဘူး၊ မတရားဘူးဆိုရင္ က်ေနာ္တုိ႔က မတရားတဲ့ အမိန္႔အာဏာ ဟူသမွ် ဖီဆန္ၾကဆုိတဲ့ သေဘာထား၊ လမ္းေၾကာင္း လုပ္ငန္းစဥ္ဟာ က်ေနာ္တုိ႔ ရွိေနတဲ့ သုိ႔မဟုတ္ ဒီလမ္းစဥ္အတုိင္းပဲ ဆက္ၿပီးေတာ့ ကုိင္စြဲဦးမယ္လို႔ ဆုံးျဖတ္ရင္ အေထြအထူး စဥ္းစားစရာ မလုိေတာ့ဘူး။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆိုေတာ့ ဒီဥပေဒေတြက မတရားတဲ့ ဥပေဒေတြ ျဖစ္ေနတာကုိး။
“သုိ႔ေသာ္ က်ေနာ္တို႔က အဲဒီဟာကို လုပ္ငန္းစဥ္အေနနဲ႔ ကိုင္စြဲေသးသလား၊ ကုိင္စြဲလုိ႔ ရေသးသလား၊ ကုိင္စြဲဦးမလား ဆိုတာကေတာ့လည္း အဓိက ျဖစ္ေနျပန္တယ္ေပါ့ဗ်ာ။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆိုေတာ့ ၀ိညာဥ္အားျဖင့္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ထဲမွာ ဒီအႏွစ္ ၂၀ ကာလပတ္လုံး ရွိခဲ့တယ္။ သုိ႔ေသာ္ အဲဒါကို က်ေနာ္တုိ႔ လႈပ္ရွားမႈ အေနနဲ႔ ကုိင္စြဲမလား၊ မကုိင္စြဲဘူးလား ဆိုတာကေတာ့ အဆင့္တဆင့္ျဖစ္မယ္၊ သုိ႔မဟုတ္လည္း က႑သစ္တခု ျဖစ္ေကာင္း ျဖစ္လိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ္ အဲဒီလုိပဲ ေျပာခ်င္ပါတယ္။”
NLD အေနနဲ႔ ေမလ ၇ ရက္ေက်ာ္လို႔ ဥပေဒအရ အလိုအေလ်ာက္ ပါတီပ်က္ျပယ္ခ်ိန္မွာ ရိွထားတဲ့ အစုအဖဲြ႕ေတြနဲ႔ လူထုအက်ဳိးျပဳလုပ္ငန္း၊ လူမႈကယ္ဆယ္ေရး လုပ္ငန္းေတြကို လုပ္သြားမယ္လို႔ ဆိုသလို တဘက္မွာလည္း ႏိုင္ငံေရးအရ ဆက္ရိွေနဦးမယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီအစုအဖဲြ႕ေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးအရ ဘယ္လို ရပ္တည္လႈပ္ရွားမလဲ ဆိုတဲ့ အစီအစဥ္ အေသးစိတ္ အတိအက်ကုိေတာ့ ပါတီေခါင္းေဆာင္ပိုင္း ၾကားမွာ သေဘာထား က်ထားပံု မရေသးပါဘူး။ ( ဗီြအိုေအ )
“က်ေနာ္ကလည္း ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေဟာင္းတဦး ျဖစ္ခဲ့ဖူးေတာ့ အေတြ႔အၾကံဳလည္း ရွိခဲ့ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ လုပ္မယ့္ အေနအထားအေပၚ မူတည္ၿပီး ဘယ္လိုအႏၲရာယ္ ရွိတယ္ဆိုတာကို သေဘာေပါက္ၿပီးသားပါ။ သို႔ေသာ္လည္း အခ်ိန္အခါက က်ေနာ္တို႔ ေၾကာက္ေနလို႔ မရဘူး။ လုပ္စရာ ရွိတာကို လုပ္ရေတာ့မယ္လို႔ ျမင္လို႔ပါ။ 'ဒီလိုလုပ္တာကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္လာဖို႔နဲ႔အတူ ဒီမိုကေရစီ လမ္းေၾကာင္းမွန္ေပၚ ေရာက္လာဖို႔ပါ။ ၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္ အေျခခံ ဥပေဒက စစ္မွန္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီ မရႏိုင္ဘူး ယူဆလို႔ လုပ္တာပါ” ဟု သူက ဆိုသည္။
တႏိုင္ငံလံုး အတိုင္းအတာျဖင့္ လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားမႈကို ဥပေဒေဘာင္အတြင္းက လုပ္ကိုင္သြားမည္ျဖစ္ကာ၊ ပဲခူး၊ ဧရာဝတီႏွင့္ မေကြးတိုင္း ခရီးစဥ္မ်ားျဖင့္ စတင္မည္ျဖစ္ၿပီး ေက်းလက္ေဒသမ်ားတြင္ ၾကံဳေတြ႔ေနသည့္ အာဏာပိုင္မ်ား၏ ဖိႏွိပ္မႈ၊ ကေလးစစ္သား စုေဆာင္းမႈအျပင္ ေရြးေကာက္ပဲြတြင္ အတင္းအဓမၼ မဲေပးခိုင္းျခင္းမ်ားကို လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈအျဖစ္ ေဖာ္ထုတ္သြားမည္ဟု သိရသည္။
“ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြရဲ႕ မိသားစုကို တတ္ႏိုင္သေလာက္ ေထာက္ပံ့မယ္။ သူတို႔ရဲ႕အိမ္ကို သြားၿပီး ေဆြေႏြးမယ္၊ ႏွစ္သိမ့္မယ္၊ အားေပးမယ္။ ေရြးေကာက္ပဲြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး force မရွိဖို႔၊ လြတ္လပ္စြာ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္တဲ့ အေနအထားရွိဖို႔ ေျပာျပေဆြးေႏြးမယ္။ အဲဒါမ်ဳိးေတြ ၾကံဳေတြ႔ရရင္လည္း က်ေနာ္တို႔ကို အေၾကာင္းၾကားဖို႔နဲ႔ က်ေနာ္တို႔ကတဆင့္ ဒီကိစၥေတြကို သိသင့္သိထိုက္တဲ့ လူေတြကုိ ေျပာျပဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္” ဟု ကုိခုိင္စိုးက ေျပာသည္။
သူ၏လုပ္ငန္း၌ ဝန္းရံေပးမည့္သူမ်ား ရွိေနၿပီး ယခုအခ်ိန္တြင္ တဦးတည္းတာဝန္ခံ၍ လုပ္ကိုင္မည္ျဖစ္ကာ၊ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူ မစုစုေႏြး အက်ဥ္းက်ေနသျဖင့္ သူမ၏ လုပ္ငန္းမ်ားအား ကြက္လပ္ျဖည့္ လုပ္ေဆာင္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သူက ဆုိသည္။
ကိုခိုင္စိုးသည္ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္တြင္ အင္းစိန္ၿမိဳ႕နယ္ အထူးတရား႐ံုးက အေရးေပၚ စီမံခ်က္ အက္ဥပေဒ - ပုဒ္မ ၅ (ည)၊ တရားမဝင္ အဖဲြ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္မႈ - ပုဒ္မ ၁၇ (၁) ျဖင့္ ေထာင္ဒဏ္ ၇ ႏွစ္ ခ်မွတ္ခံရၿပီး၊ ၂ဝဝ၅ ခုႏွစ္တြင္ ျပန္လည္လြတ္ေျမာက္လာခဲ့သည္။ ေထာင္မွ လြတ္ေျမာက္လာၿပီးေနာက္ လူမႈေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို လုပ္ေဆာင္လာခဲ့ကာ၊ ၂ဝဝ၇ ခုႏွစ္တြင္ NLD အဖြဲ႔ဝင္ ျဖစ္လာခဲ့သည္။
သူက “က်ေနာ္ ေထာင္က ထြက္လာၿပီးေနာက္ပိုင္း အရမ္းဆင္းရဲတဲ့ ကေလးေတြ၊ ပညာေရး တပိုင္းတစနဲ႔ ေက်ာင္းထြက္ၿပီး လမ္းေဘးေရာက္ေနတဲ့ ကေလးေတြကို အလႉရွင္ေတြရွာၿပီး အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္း လုပ္ငန္းတခုခု သင္ေပးတာေတြ၊ စီးပြားေရး အခက္အခဲေၾကာင့္ ျပည့္တန္ဆာလုပ္ေနတဲ့ မိန္းကေလးေတြ လမ္းမွန္ေရာက္ေအာင္ စည္း႐ံုးၿပီး ဆံပင္ညႇပ္သင္တန္းေပးၿပီး အလုပ္လုပ္ႏိုင္ေအာင္ ကူညီတာေတြကို လုပ္ခဲ့ပါတယ္” ဟု ေျပာသည္။ နယူးေဒလီ (မဇၥ်ိမ)
သို႔ေသာ္လည္း ေျမာက္ကုိရီးယားနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံတုိ႔ဟာ လက္နက္အေရာင္းအ၀ယ္ ရွိေနတဲ့အတြက္ စိုးရိမ္မကင္း ျဖစ္တယ္လုိ႔ေတာ့ မစၥတာ ခေရာ္လီက အခုလို ေျပာသြားခဲ့ပါတယ္။
“အဲဒီအစီရင္ခံစာကို က်ေနာ္တုိ႔ ဆန္းစစ္ေလ့လာျခင္း မရွိဘဲနဲ႔ေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ ဒီအခ်က္ကို မွတ္သားထား႐ုံပဲ လုပ္ႏုိင္ပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမဲ့ သိၾကတဲ့ အတုိင္းပါပဲ၊ ျမန္မာႏုိင္ငံ အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံေတြ အားလုံးဟာ ေျမာက္ကိုရီးယားနဲ႔ ဆက္ဆံတဲ့အခါ အထူးသတိထားၿပီး ပြင့္လင္း ျမင္သာေအာင္ လုပ္ေဆာင္ၾကဖို႔ တာ၀န္ရွိပါတယ္။
“ၿပီးေတာ့ ေျမာက္ကုိရီးယားနဲ႔ ျမန္မာ ႏွစ္ႏုိင္ငံအၾကား စစ္ေရး ဆက္ႏြယ္မႈေတြ ရွိေနတာကိုလည္း က်ေနာ္တုိ႔ စိုးရိမ္မကင္း ျဖစ္ေနတာ အေတာ္ၾကာခဲ့ပါၿပီ။ ျမန္မာအပါအ၀င္ ကုလသမဂၢ အဖြဲ႕၀င္ ႏုိင္ငံေတြ အားလုံးဟာ လုံၿခဳံေရး ေကာင္စီရဲ႕ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ၁၇၁၈ နဲ႔ ၁၈၇၄ တို႔ကို လုိက္နာ ေစာင့္ထိန္းၾကဖုိ႔လည္း ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။”
ကုလသမဂၢ လုံၿခဳံေရးေကာင္စီ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ အမွတ္ ၁၇၁၈ နဲ႔ ၁၈၇၄ ဆုိတာေတြဟာ စစ္လက္နက္ ပစၥည္းနဲ႔ ေလာင္စာေတြကို ေျမာက္ကိုရီးယားကို မတင္ပို႔ရဘူး၊ ေျမာက္ကိုရီးယားနဲ႔ အေရာင္းအ၀ယ္ မလုပ္ရဘူး၊ ဒီပစၥည္းေတြ တင္ေဆာင္လာတယ္လို႔ ယူဆရတဲ့ သေဘၤာေတြကုိ တက္ေရာက္ၿပီး ရွာေဖြစစ္ေဆးခြင့္ ရွိတယ္ဆုိၿပီး ျပ႒ာန္းထားတဲ့ ျပ႒ာန္းခ်က္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္တခါ ျမန္မာဘက္က ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ မလုပ္တဲ့အတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ လက္ရွိက်င့္သုံးေနတဲ့ အေမရိကန္ အစိုးရရဲ႕ မူ၀ါဒကို ျပန္လည္သုံးသပ္ဖုိ႔ အထက္လႊတ္ေတာ္ အမတ္ေတြက ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဟီလာရီ ကလင္တန္ (Hillary Clinton) ကို ေမတၱာရပ္ခံ ေနၾကပါတယ္။ ဒီမူ၀ါဒသစ္ဟာ အလုပ္မျဖစ္တဲ့အတြက္ သုံးသပ္ရမယ့္အခ်ိန္ ေရာက္ၿပီလား ဆုိတာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔လည္း မစၥတာ ခေရာ္လီက အခုလို ေျဖၾကားသြားပါတယ္။
“ေျပာရမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံ ျပႆနာက တႏွစ္အတြင္း ဖန္တီးခဲ့တဲ့ ျပႆနာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဆုိေတာ့ တႏွစ္တည္း ေျဖရွင္းလုိ႔ ရႏုိင္မွာလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ က်ေနာ္တုိ႔ဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ မူ၀ါဒကို အႏုလုံ ပဋိလုံ သုံးသပ္ၿပီးမွ ထိေတြ႕ဆက္ဆံေရး မူ၀ါဒကို ေျပာင္းလဲ က်င့္သုံးခဲ့တာပါ။ ဒီလို ေျပာင္းလဲခဲ့ရတာဟာ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာရရင္ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈ တခုတည္းနဲ႔ ဘာရလဒ္မွ ေပၚထြက္မလာလို႔ပါပဲ။
“က်ေနာ္တုိ႔ဟာ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ အဆင့္ျမင့္ ေဆြးေႏြးမႈေတြ လုပ္ၿပီး အက်ဳိးစီးပြား ျဖစ္ထြန္းေရးနဲ႔ စုိးရိမ္ပူပန္စရာေတြကုိ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔နဲ႔ ရွည္ရွည္လ်ားလ်ား ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီေဆြးေႏြးမႈေတြကို ဆက္လက္ လုပ္ၾကရဦးမွာပါ။ ဒါေပမဲ့ က်ေနာ္တုိ႔ ေျပာခဲ့သလုိပါပဲ၊ ျမန္မာအစိုးရရဲ႕ မၾကခင္က လုပ္ရပ္တခ်ဳိ႕ေၾကာင့္ က်ေနာ္တုိ႔ စိတ္ပ်က္ခဲ့ရပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စိတ္ပ်က္ခဲ့ရတာပါ။
“ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ စိန္ေခၚမႈေတြ အမ်ားႀကီး ရွိေနပါတယ္။ ဒါေတြကို သူတုိ႔ ျပည္တြင္းမွာ ေျဖရွင္းၾကရပါလိမ့္မယ္။ ျမန္မာ့လူ႔အဖြဲ႕အစည္း အစိတ္အပုိင္း အမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေဆြးေႏြးၾကရပါလိမ့္မယ္။ ႏုိင္ငံေရး ျဖစ္စဥ္မွာ ပါ၀င္ခြင့္ ရွိသူေတြ၊ ပါ၀င္ႏုိင္သူေတြ ပုိမ်ားလာေအာင္ ဖြင့္ေပးရပါလိမ့္မယ္။”
အေမရိကန္ အထက္လႊတ္ေတာ္က ရီပတ္ဘလီကန္အမတ္ေတြ ျဖစ္တဲ့ ဂ်က္ဂရက္တုိ႔၊ မစ္ခ်္ မက္ေကာ္နယ္လ္တုိ႔လုိ ပုဂၢိဳလ္ေတြက ျမန္မာႏုိင္ငံ အေပၚမွာ အေမရိကန္ အစိုးရ လက္ရွိက်င့္သုံးေနတဲ့ မူ၀ါဒကို ျပန္လည္သုံးသပ္သင့္ၿပီ ဆုိၿပီး မၾကာခဏ ေမတၱာရပ္ခံေနၾကတာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ( ဗီြအိုေအ )
"က်ိန္ခရမ္ လံုဂါဆုိတဲ့ေနရာမွာပဲ။ ျမစ္ဆံုေရကာတာ တည္ေဆာက္မယ့္ေနရာမွာ တန္ဖဲ ေအာက္ဖက္မွာ၊ ၆ မုိင္အကြာမွာ ရိွတဲ့ေနရာမွာ ျဖစ္တယ္။ Asia World ရံုးေရွ႕မွာျဖစ္တယ္။ Asia World ကေန တာ၀န္ယူၿပီး ျမစ္ဆံုေရကာတာ တည္ေဆာက္ေနတဲ့ေနရာ ျဖစ္တယ္။ Asia World ရံုးက ႏွစ္ထပ္ရိွတဲ့ဟာလည္း ပ်က္ဆီးေနၿပီ။ အထိအခုိက္ေတာ့ ၁ ေယာက္ကေန ၄ ေယာက္အထိ ေသတယ္လုိ႔ ၾကားေနရတယ္။ ဒဏ္ရာရတာ ၂၀ ေက်ာ္လုိ႔ ၾကားေနရပါတယ္။ ဗံုးကေတာ့ ၃ လံုး အထက္လို႔ ေျပာေနတယ္။"
ျမစ္ၾကီးနားေဒသခံ တေယာက္ကေတာ့ ဗံုး ၈ လံုးေလာက္ထိ ကဲြတယ္လုိ႔ ၾကားသိရေပမဲ့ အေသအေပ်ာက္ ရိွတယ္ဆုိတာ မၾကားရဘူးလုိ႔ ေျပာပါတယ္။
"၈ လံုးေလာက္ေတာ့ လုိ႔ေတာ့ၾကားတယ္။ ၄ ေနရာမွာ ၈ လံုးေလာက္ေတာ့ ၾကားတယ္။ အထိအခုိက္ေတာ့ မရိွဘူးလို႔ ေျပာတယ္ရွင့္။ အထိအခုိက္ေတာ့မရိွဘူး။ တရုတ္ကား ၄ စီးနဲ႔ Asia World က ကား ၄ စီးေပ့ါေနာ္၊ အဲလုိမ်ိဳး ပ်က္ဆီးသြားတယ္ၾကားတယ္။"
ျမစ္ၾကီးနားၿမိဳ႕က ရဲစခန္းကို ဆက္သြယ္ေမးျမန္းရာမွာေတာ့ တာ၀န္က်ရဲအရာရိွက တစံုတရာ ေျပာဆုိဖို႔ ျငင္းဆိုပါတယ္။
"ဟုတ္ကဲ့။ က်ေနာ္တုိ႔က လံုၿခံဳေရးအရ ေျပာခြင့္မရိွလို႔ပါခင္ဗ်။"
ေဒသခံေတြကေတာ့ အခုခ်ိန္ထိ ဗံုးခဲြတဲ့တရားခံကို ဖမ္းဆီးရမိတာမရိွေသးသလို ဘယ္သူ႔လက္ခ်က္ ျဖစ္တယ္ဆုိတာလည္း အာဏာပိုင္ေတြက ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုတာကို မၾကားသိရေသးဘူးလုိ႔ ေျပာပါတယ္။
ေနာက္ဆံုး ရရိွတဲ့သတင္းအရဆုိရင္ မြန္းလဲြပိုင္းမွာ ေျမာက္ပိုင္းတိုင္းစစ္ဌာနခ်ဳပ္ တုိင္းမႉး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ စိုး၀င္း ကိုယ္တုိင္ အခင္းျဖစ္ပြားရာေနရာကို သြားေရာက္ စစ္ေဆးၾကည့္ရႈေနၿပီး သူသြားရာ လမ္းတေလ်ာက္နဲ႔ ျမစ္ဆံုေဒသမွာ လံုၿခံဳေရး အမ်ားအျပား ခ်ထားတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေရကာတည္ေဆာက္ေရးမွာ လာေရာက္အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနတဲ့ တရုတ္ ႏိုင္ငံသား အမ်ားအျပားလည္း ျမစ္ၾကီးနားၿမိဳ႕ဘက္ကို ေျပာင္းေရႊ႕ေနတယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။
ျမစ္ဆံု ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းကို Asia World ကုမၸဏီနဲ႔ တရုတ္ႏိုင္ငံက China Power Investment Corporation (CPI) တို႔က ပူးေပါင္းတည္ေဆာက္ေနၿပီး ရရိွတဲ့ လွွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားကိုေတာ့ တရုတ္ႏိုင္ငံကို တင္ပို႔မွာျဖစ္ပါတယ္။
ျမစ္ဆံုေရကာတာ စီမံကိန္းနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေနတဲ့ ကခ်င္သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ အဖဲြ႔ကေတာ့ ဒီေရကာတာစီမံကိန္းေၾကာင့္ အနည္းဆံုး ေက်းရြာ ၆၀ ေက်ာ္ နဲ႔ လူ ၃ ေသာင္းေလာက္ ေျပာင္းေရႊ႕ရႏိုင္တယ္လို႔ ခန္႔မွန္းပါတယ္။
ေဒသခံ ကခ်င္ျပည္သူေတြနဲ႔ ဘာသာေရးအသင္းအဖဲြ႔ေတြက ျမစ္ဆံုေရကာတာ တည္ေဆာက္မယ္ဆုိရင္ သူတုိ႔ေနထုိင္ရာ ေက်းရြာေတြ၊ လယ္ယာနဲ႔ ဥယ်ာဥ္ၿခံေျမေတြ ေရလႊမ္းမိုးမွာျဖစ္သလို ရိုးရာယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ေတြလည္း ပ်က္ဆီးရမွာမို႔ ေရကာတာ မတည္ေဆာက္ဖို႔အတြက္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႈးႀကီး သန္းေရႊဆီကို စာေရးသားေပးပို႔ခဲ့ပါတယ္။ ေရကာတာ မျဖစ္ေျမာက္ေရးအတြက္လည္း ဆုေတာင္းပဲြေတြ ဆုေတာင္းပြဲေတြ အႀကိမ္ႀကိမ္ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ေဒသခံကခ်င္လူထုေတြက ေရကာတာမတည္ေဆာက္ဖို႔ ကန္႔ကြက္ခဲ့တာေၾကာင့္ အခုလို ဗံုးေပါက္ကဲြခ်ိန္မွာ အာဏာပိုင္ေတြက သူတို႔အေပၚ ဖိအားေပးလာမွာကိုလည္း စိုးရိမ္ေနတယ္လို႔ ကိုေအာင္၀ါက ေျပာပါတယ္။
လြန္ခဲ့တဲ့ သၾကၤန္အၾကတ္ေန႔တုန္းကလည္း ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ မဂၤလာေတာင္ၫြန္႔ၿမိဳ႕နယ္ ကန္ေတာ္ႀကီးအနီးက X2O ေရကစားမ႑ပ္မွာ ဗံုးသံုးလံုး ေပါက္ကဲြခဲ့တာေၾကာင့္ လူ ၈ ေယာက္ ေသဆံုးၿပီး ၁၇၀ ေယာက္ ဒဏ္ရာရခဲ့ပါတယ္။
ဒီေန႔ထုတ္ ေၾကးမႈံသတင္းစာမွာေတာ့ ဒဏ္ရာရလို႔ ေဆးရံုတက္ေနသူ လူ ၁၇၀ အနက္က ၅၅ ဦးဟာ သက္သာၿပီျဖစ္တာေၾကာင့္ ေဆးရံုကဆင္းသြားေၾကာင္း ေဖာ္ျပေပမဲ့ တရားခံကို ေဖာ္ထုတ္ရမိတယ္ ဆုိတဲ့သတင္းေတာ့ မေတြ႔ရေသးပါဘူး။ ( ဗီြအိုေအ )
အလားတူ အရပ္သားေတြ ေသေၾကခဲ့ရတဲ့ သႀကၤန္ကာလ ဗုံးခဲြမႈနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ စကၤာပူႏုိင္ငံကလည္း ဒီကေန႔မွာ ေၾကညာခ်က္ တေစာင္ ထုတ္ျပန္ ေျပာဆုိလုိက္တာပါ။ ႏွစ္သစ္ကူး အခ်ိန္ကာလမွာ အရပ္သား အမ်ားအျပား ထိခုိက္ ဒဏ္ရာေတြ ရသူရ၊ ေသဆုံးသူ ေသဆုံး ျဖစ္ၾကရတဲ့ အၾကမ္းဖက္တဲ့ လုပ္ရပ္နဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ စကၤာပူႏုိင္ငံက ႐ႈတ္ခ်ေၾကာင္း၊ ထိခုိက္ေသေၾကသူေတြရဲ႕ မိသားစုေတြကုိလည္း ၀မ္းနည္းစကားပါးလုိေၾကာင္း ေျပာဆုိလုိက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာစစ္အစုိးရရဲ႕ သတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္အရ မေန႔တုန္းက ဗုံးေပါက္ကဲြမႈေတြအတြင္း အနည္းဆုံး အမ်ဳိးသား ၅ ဦး၊ အမ်ဳိးသမီး ၃ ဦး ေသဆုံးခဲ့ၿပီး ထိခုိက္ဒဏ္ရာရသူ အမ်ဳိးသား ၁၂၅ ဦးနဲ႔ အမ်ဳိးသမီး ၄၅ ဦး စုစုေပါင္း ၁၇၀ အထိ ရွိတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
ျမန္မာစစ္အစုိးရ သတင္းစာေတြမွာေတာ့ ႐ုိးရာ အတာသႀကၤန္ ဆင္ႏႊဲေနခ်ိန္ အဖ်က္အေမွာင့္သမားေတြရဲ႕ ဖ်က္လုိဖ်က္ဆီး လုပ္တဲ့လုပ္ရပ္အျဖစ္ ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ ဗုံးေပါက္ကဲြမႈေတြကုိ လုပ္ေဆာင္ခဲ့တဲ့ အဖ်က္သမားေတြကုိ ေဖာ္ထုတ္ႏုိင္ဖုိ႔ သက္ဆုိင္ရာ တာ၀န္ရွိသူေတြက ႀကိဳးပမ္းေနဆဲ ျဖစ္ၿပီး၊ အသြင္ပုံစံ အမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ရွိေနတဲ့ အဖ်က္သမားေတြရဲ႕ လုပ္ရပ္ကုိ သတိထားဖုိ႔နဲ႔၊ သက္ဆုိင္ရာကုိ အေၾကာင္းၾကားဖုိ႔ ႏႈိးေဆာ္ခဲ့ပါတယ္။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕က ဗုံးေပါက္ကဲြမႈျဖစ္ပြားခဲ့တဲ မေန႔တုန္းကေတာ့ အစုိးရ႐ုံးစုိက္ရာ ေနျပည္ေတာ္နဲ႔ တျခားၿမိဳ႕ရြာ အသီးသီးမွာ သႀကၤန္ကာလကုိ ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္း ဆင္ႏႊဲေနတယ္ဆုိၿပီး ေရကစားေနတဲ့ ဓာတ္ပုံေတြနဲ႔တကြ အစုိးရပုိင္ သတင္းေတြမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ေနျပည္ေတာ္က သႀကၤန္ပဲြကုိေတာ့ သံတမန္အသုိင္းအ၀န္းနဲ႔ အစုိးရတာ၀န္ရွိသူေတြ မေန႔တုန္းက ပါ၀င္ ဆင္ႏႊဲခဲ့တယ္လုိ႔လည္း ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ ( ဗီြအိုေအ )
"လက္မခံလို႔ရွိရင္ လက္မခံတဲ့အေၾကာင္းကို အေၾကာင္းျပရမယ္ေလ။ အဲဒီအေၾကာင္းျပခ်က္မပါဘဲနဲ႔ လက္မခံဘူးဆုိတာ မမွန္ကန္ဘူး။ ဘာေၾကာင့္ လက္မခံဘူးဆိုတာ အေၾကာင္းျပခ်က္ ပါရမယ္။ ဒီလို ပါးစပ္နဲ႔ လက္မခံဘူးဆိုၿပီး ျပန္ေပးလို႔ မရဘူး။ သူတို႔က အခု စာရြက္ကိုယူတယ္။ သက္ဆိုင္ရာ အႀကီးအကဲေတြဆီ ပို႔တယ္။ အေပၚကေန လက္မခံတဲ့အေပၚ စာရြက္ကို ဒီအတိုင္း ျပန္ေပးလိုက္တာေပါ့။ ဆိုေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔က ေမးတယ္။ ေကာင္းၿပီ၊ လက္မခံရင္ လက္ခံတဲ့ရံုးကို ဘယ္လိုေျပာၿပီး သြားေပးရမလဲဆိုေတာ့လည္း က်မတို႔မွာ က်ေနာ္တို႔မွာ ေျပာခြင့္မရွိဘူးတဲ့။ ဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ဆက္ၿပီးေတာ့ လုပ္စရာရွိတာကေတာ့ လက္မခံတဲ့အေၾကာင္း ျပရမယ္ေလ။ က်ေနာ္တို႔ေျပာတာက high court ကို၊ တရားရံုးခ်ဳပ္ကို ေျပာတာကိုး။ အဲေတာ့ အဲဒါ မျပဘူးဆိုရင္ ဒါ မဟုတ္ဘူးေပါ့။ ဒါကို က်ေနာ္တို႔က ေစာဒကတက္ၿပီးေတာ့ ကန္႔ကြက္တာေပါ့ဗ်ာ။ အေရးယူတာပါပဲ။"
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဘက္ကေရာ ဘာမ်ား ထပ္ၿပီးေျပာတာမ်ိဳးရွိပါေသးလဲ။ -
အခုေလာေလာဆယ္ေတာ့ အခ်က္အလက္ေတြေေတာ့ ဥပေဒေၾကာင္းျခင္းရာအရ ဘယ္လို အခ်က္အလက္ေတြ အေရးယူရင္ေကာင္းမလဲ၊ က်ေနာ္တုိ႔ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေတြ အေရြးခံရတဲ့အေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ဒီအေပၚမွာလည္း အသိအမွတ္ျပဳျခင္း မရွိတဲ့အေပၚမွာ ဘယ္ေလာက္အတိုင္းအတာအထိ လုပ္ႏုိင္မလဲဆိုတာကို သၾကၤန္ရက္အေတာအတြင္းမွာ က်ေနာ္တို႔ ညိႇႏိႈင္းၿပီး လုပ္ၾကမွာပဲေလ။"
အမႈကို လက္မခံတဲ့အတြက္ အဲန္အယ္လ္ဒီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္က ၾကာသပေတးေန႔မွာ မေက်နပ္ေၾကာင္း တရားသူႀကီးခ်ဳပ္ဆီကို ကန္႔ကြက္စာ ေပးပို႔ခဲ့တယ္လို႔လည္း ေျပာပါတယ္။ အခုလို ဥပေဒျပဌာန္းခ်က္နဲ႔ မညီဘဲ လုပ္ေဆာင္ေနမႈေတြဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ တရားစီရင္ေရးဆိုင္ရာ မူေတြကို အတိအလင္း ခ်ိဳးေဖာက္ေနတာမို႔ အနာဂတ္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ တရားစီရင္ေရးအတြက္ မေကာင္းတဲ့ လကၡဏာ ျဖစ္ေနတယ္လို႔ အာရွလူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔ (AHRC) က ေရွ႕ေန ဦးမင္းလြင္ဦးက ေျပာပါတယ္။
"တရားရံုးေတြရဲ႕ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြမွာ တရားမမႈေတြကို စတင္လက္ခံရတဲ့ တရားရံုး၀န္ထမ္းေတြ အေနနဲ႔ ဒီအမႈက အမႈျဖစ္အေၾကာင္းအရာ ေပၚေပါက္ျခင္း ရွိမရွိ၊ ကာလအကန္႔အသတ္ ေက်ာ္လြန္ျခင္း ရွိမရွိ၊ အမႈတန္ဖိုးနဲ႔အညီ တံဆိပ္ေခါင္းအခြံ ကပ္ထားျခင္း ရွိမရွိ စတဲ့အခ်က္အလက္ေတြကို စစ္ေဆးၿပီးေတာ့ အမႈကို လက္ခံရမွာျဖစ္တယ္။ တကယ္လို႔ ျငင္းပယ္မယ္ဆိုလို႔ရွိရင္လည္း သက္ဆိုင္ရာ တရားစီရင္ေရးအဖြဲ႔ကေနၿပီးေတာ့ ဘာေၾကာင့္ ျငင္းပယ္တယ္ ဆိုတဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္နဲ႔ ျငင္းပယ္ရမွာျဖစ္တယ္။ လက္ခံရင္လည္း ဘာအခ်က္အလက္ေတြ အေပၚမွာ မူတည္ၿပီးေတာ့ လက္ခံတယ္ဆိုတာကို အမႈတင္တဲ့ တရားလိုကို အသိေပး အေၾကာင္းၾကားရမွာျဖစ္တယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ယခု အဲန္အယ္လ္ဒီကေနၿပီးေတာ့ တင္သြင္းတဲ့ေလွ်ာက္လႊာအေပၚမွာ လက္ခံျခင္းမရွိဘဲနဲ႔ စီရင္ပိုင္ခြင့္ မရွိဘူး။ မရွိတဲ့အတြက္ ျပန္ေပးလိုက္တဲ့ကိစၥက က်ေနာ္တို႔ တရားစီရင္ေရးဆိုင္ရာ မူေတြကို အတိအလင္း က်ဴးလြန္ေဖာက္ဖ်က္ရာ ေရာက္တယ္။ တရားရံုးမ်ား လက္စြဲပါ ျပဌာန္းခ်က္ေတြကို လိုက္နာေဆာင္ရြက္ျခင္းမရွိဘဲ အလြယ္တကူ စီမံဆံုးျဖတ္တယ္ဆိုတာကို က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ရတယ္။ ဒါေတြဟာ က်ေနာ္တို႔ အနာဂတ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ တရားစီရင္ေရးအတြက္ လြန္စြာမွပင္ ရင္ေလးစရာ ေကာင္းတဲ့အခ်က္ေတြ ျဖစ္တယ္ဆိုတာကို က်ေနာ္တို႔ ယေန႔ ထုတ္ေဖာ္ၿပီးေတာ့ ေျပာၾကားရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။"
ေရြးေကာက္ပြဲ မက်င္းပမီမွာပဲ ဒီလို တရားေရးဆိုင္ရာ ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို ႀကံဳေနရတဲ့အျပင္ အခု က်င္းပဖို႔ျပင္ေနတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ ခ်မွတ္ထားတဲ့ ဥပေဒေတြထဲမွာလည္း တရားေရးမူအရ မဟုတ္ဘဲ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ကိုသာ စစ္ေဆးစီမံခြင့္ အျပည့္အ၀ ေပးထားတာမို႔ ဒီက်င္းပမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ တရားမွ်တမႈ လံုး၀ရွိမွာမဟုတ္ဘူးလို႔လည္း ေျပာပါတယ္။
"အခုက်င္းပမယ့္ေရြးေကာက္ပြဲက တရားစီရင္ေရးစနစ္ေတြ၊ တရားဥပေဒ ျပဌာန္းခ်က္ေတြကို လုိက္နာေဆာင္ရြက္ျခင္း မရွိဘဲနဲ႔ စစ္ေဆးစီမံေဆာင္ရြက္ႏိုင္တဲ့ ေကာ္မရွင္ရဲ႕ လက္ေအာက္ကသာ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြအေနနဲ႔ ဆက္လက္ၿပီးေတာ့ သြားရမယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ ဒါက မွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲမျဖစ္ဘူးဆိုတာကို က်ေနာ္တို႔ အတိအလင္း ေျပာႏိုင္တယ္။ ဒီေကာ္မရွင္က ကန္႔သတ္တဲ့နည္းဥပဒေတြေအာက္မွာ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြက အသင္းအပင္းဖြဲ႔စည္းတာေတြ၊ အသင္း၀င္ လက္ခံတာေတြ လုပ္ရမယ္ဆိုတဲ့ကိစၥကလည္း ႏုိင္ငံသားေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးကို အတိအလင္း က်ဴးလြန္ေဖာက္ဖ်က္ရာ ေရာက္တယ္။ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး ဥပေဒေတြ ျပဌာန္းထားတဲ့ ႏုိင္ငံသားတိုင္း ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ ဆက္ႏြယ္ၿပီးေတာ့ ပါ၀င္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ခြင့္ေတြ၊ ေကာ္မရွင္အဖြဲ႔ရဲ႕ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြေၾကာင့္ အကန္႔အသတ္ အတားအဆီးေတြ အမ်ားႀကီး ရွိေနတယ္ဆိုတာကို က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ ေျပာရျခင္းျဖစ္တယ္။"
အာရွလူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔က ေရွ႕ေန ဦးမင္းလြင္ဦး ေျပာျပသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ( ဗီြအိုေအ )
သမၼတ ယူဒိုယုိႏုိဟာ ျမန္မာအပါအ၀င္ အာဆီယံ ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ဒီကေန႔နဲ႔ မနက္ျဖန္မွာ ဗီယက္နမ္ႏုိင္ငံမွာ ေတြ႕ဆုံဖို႔ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Human Rights Watch လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္တဲ့ အဖြဲ႕ႀကီးက ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ ေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္ေအာင္ သမၼတ ယူဒိုယိုႏုိ အေနနဲ႔ ဖိအားေပးပါလို႔ အင္ဒိုနီးရွား ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဌာနကုိ အိတ္ဖြင့္ေပးစာ ေပးပို႔ခဲ့ပါတယ္။
အင္ဒိုနီးရွားႏုိင္ငံဟာ ျမန္မာစစ္အစုိးရ ေခါင္းေဆာင္ပုိင္းအေပၚ အေတြ႕အႀကဳံ အရေရာ၊ ယုံၾကည္ကုိးစားမႈ အရပါ အထုိက္အေလ်ာက္ ၾသဇာလႊမ္းမုိးႏုိင္စြမ္း ရွိတယ္လို႔ Human Rights Watch လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္တဲ့ အဖြဲ႕က အီလိန္း ပီယာစန္ (Elaine Pearson) က အခုလို ေျပာပါတယ္။
“ဟုတ္ပါတယ္။ ပထမအခ်က္က အင္ဒိုနီးရွားႏုိင္ငံဟာ အာဆီယံ အဖြဲ႕ထဲမွာ ဦးေဆာင္ေနတဲ့ အဖြဲ႕၀င္တႏုိင္ငံ ျဖစ္ေနလုိ႔ပါ။ ဒါ့အျပင္ သူဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အဓိက ေျပာေလ့ရွိတဲ့သူ၊ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေျပာေလ့ရွိသူပါ။ ေနာက္ သူ႔ႏုိင္ငံရဲ႕ ရာဇ၀င္ကိုၾကည့္ရင္ စစ္ဘက္ ဦးေဆာင္တဲ့ အစိုးရအဖြဲ႕ကေန ဒီမုိကေရစီ ႏုိင္ငံအျဖစ္ ထူေထာင္ခဲ့တာမို႔ပါ။ ဒါေတြေၾကာင့္ ျမန္မာစစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေတြ နားေထာင္လာေအာင္ အင္ဒိုနီးရွားႏုိင္ငံက အေျပာႏုိင္ဆုံး အေျခအေနမွာ ရွိေနပါတယ္။”
တကယ္ေတာ့ စစ္အစိုးရက ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပေပးမယ္လို႔ ေၾကညာထားေပမဲ့ ဘယ္ေန႔ က်င္းပမွာလဲ ဆုိတာကိုေတာ့ ထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆုိတာ မရွိေသးပါဘူး။ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အႏုိင္ရခဲ့တဲ့ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ပါတီကေတာ့ အခုက်င္းပမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဥပေဒေတြဟာ တရားမွ်တမႈ မရွိတာေၾကာင့္ ၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္မွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ဆုံးျဖတ္ခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ အာဆီယံႏုိင္ငံေတြ အေနနဲ႔ကေတာ့ ျမန္မာ့အေရးကို ဘယ္လုိ ကုိင္တြယ္သြားၾကမလဲ ဆိုတဲ့အေပၚ သေဘာထားေတြ ကဲြလြဲေနပါတယ္။
EU ဥေရာပ သမဂၢနဲ႔ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု တို႔ကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြေၾကာင့္ ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြနဲ႔ အေရးယူထားဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။
တျခားႏုိင္ငံေတြရဲ႕ ျပည္တြင္းေရးကုိ ၀င္ေရာက္ မစြက္ဖက္ဘူး ဆိုတဲ့ မူ၀ါဒကုိ အာဆီယံက စြဲကုိင္ထားဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။
တခ်ိန္တည္းမွာပဲ Amnesty International ေခၚ ႏုိင္ငံတကာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ အဖြဲ႕ႀကီးရဲ႕ အာရွ အစီအစဥ္ဌာန ဒုတိယၫႊန္ၾကားေရးမႉး ေဒၚနယ္ဂတ္စ္ကေတာ့ အင္ဒုိနီးရွားႏုိင္ငံ အေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြ တုိးတက္ေအာင္ ျမန္မာစစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြကုိ ဖိအားေပးပါလို႔ တိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။
“အင္ဒိုနီးရွား အေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အာဆီယံ အတြင္းမွာ အခုလို အခုိင္အမာ ရပ္တည္သြားတာကို Amnesty International က ႀကိဳဆုိပါတယ္။ အင္ဒုိနီးရွားဟာ အာဆီယံ အသင္းႀကီးကို မတည္ခဲ့တဲ့ အဖြဲ႕၀င္တႏုိင္ငံ ျဖစ္သလုိ အာဆီယံအတြင္းလည္း အင္အားႀကီးတဲ့ ႏုိင္ငံျဖစ္လို႔ ျမန္မာစစ္အစိုးရအေပၚ ေျပာႏုိင္ ဆုိႏုိင္အား ရွိတဲ့ႏုိင္ငံ ျဖစ္တယ္လို႔လည္း Amnesty International က ယူဆပါတယ္။”
အာဆီယံ လူ႔အခြင့္အေရး ပဋိညာဥ္အရ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္တဲ့ ႏုိင္ငံေတြကို အေရးယူဖို႔ ျဖစ္ႏုိင္ေခ် အလားအလာေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔လည္း ႏုိင္ငံေရး တည္ၿငိမ္မႈရွိေအာင္ ေဆာ္ၾသေနတဲ့ အသုိင္းအ၀ုိင္းကေန ဒီ ထိပ္သီးညီလာခံမွာ ေဆြးေႏြးသြားမယ္လို႔ ေအာ့က္စ္ ဖမ္း (Oxfam) လူမႈေရးအဖြဲ႕က ယူယြန္း ၀ါယြန္နင္ဂရမ္ (Yuyun Wahyuningrum) က ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အာဆီယံ အသင္း၀င္ ႏုိင္ငံေတြ အားလုံးက တညီတၫြတ္တည္း သေဘာတူမွသာ ဆုံးျဖတ္ခ်က္တခုကို ခ်မွတ္ႏုိင္တာေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ ျပစ္ဒဏ္ တစုံတရာ ေပးမယ့္ပုံေတာ့ မေတြ႕ရဘူးလို႔ အခုလို ေျပာပါတယ္။
“ပိတ္ဆုိ႔ဒဏ္ခတ္မႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တမ်ဳိး သုိ႔မဟုတ္ တမ်ဳိးေတာ့ သူတို႔ ေျပာၾကမွာပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ ရလဒ္ကေတာ့ ဘာျဖစ္လာမလဲ ဆုိတာကို မသိပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ အာဆီယံ အသင္းႀကီးရဲ႕ အေျခခံမူ တရပ္ကုိက အားလုံး သဟဇာတရွိတဲ့ မိသားစုလုိမ်ဳိး အတူရပ္တည္ဖုိ႔ ျဖစ္တာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။”
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္းနဲ႔ ဒီမုိကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းႏုိင္ေရး အတြက္ ဒီမုိကေရစီ ႏုိင္ငံႀကီးျဖစ္တဲ့ အင္ဒုိနီးရွားႏုိင္ငံလို ေဒသတြင္း အိမ္နီးခ်င္း ႏုိင္ငံေတြကေန သံတမန္ေရးအရ ထိေတြ႕ ဆက္ဆံတာေတြနဲ႔အတူ ၀ုိင္း၀န္း ဖိအားေပးၾကဖို႔လည္း လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူေတြက ေမွ်ာ္လင့္ေနၾကတယ္လို႔ ဗီြအိုေအ သတင္းေထာက္ ဘ႐ုိင္ယန္ ပက္ဒန္ ဂ်ကာတာၿမိဳ႕ကေန သတင္းေပးပို႔ထားပါတယ္။ ( ဗီြအိုေအ )
ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖဲြ႕စည္းပံုထဲမွာ အားနည္းခ်က္ေတြ ရိွသလို ေရြးေကာက္ပဲြ ဥပေဒမွာလည္း ဒီမိုကေရစီ နည္းမက်တာေတြ ပါ၀င္တဲ့အတြက္ အခု ေရြးေကာက္ပဲြ ရလဒ္ကို အာဆီယံအေနနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးအရေရာ သိကၡာက်င့္၀တ္ အရပါ လက္ခံလို႔ မျဖစ္ႏိုင္ဘူးလို႔ အာဆီယံ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြက ေထာက္ျပထားပါတယ္။
ဒီအတြက္ေၾကာင့္ အာဆီယံ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြ အေနနဲ႔ အာဆီယံထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆက္ၿပီး ရိွေနတဲ့အေပၚမွာ စိတ္မသက္မသာ ျဖစ္ရတယ္လို႔ ျမန္မာ့အေရး အာဆီယံ လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ား အဖဲြ႕ AIPMC ရဲ႕ အတြင္းေရးမႉး၊ မေလးရွားႏိုင္ငံ လႊတ္ေတာ္အမတ္ မစ္စ္ ထရီဆာ ေကာ့ခ္ (Ms. Teresa Kok) က ဗီြအိုေအကို ေျပာပါတယ္။
“ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ အာဆီယံအဖဲြ႕၀င္ ျဖစ္ၿပီးကတည္းက တိုင္းျပည္အတြင္း လူ႕အခြင့္အေရး တိုးတက္လာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ပါ့မယ္ဆိုတာ ေျပာခဲ့တဲ့ ကတိအတိုင္း လိုက္နာေဆာင္ရြက္ခဲ့တာ မရိွပါဘူး။ အခုဆို ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေရြးေကာက္ပဲြ မၾကာခင္ လုပ္ပါေတာ့မယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႕ NLD ေခါင္းေဆာင္ေတြ ဒီေရြးေကာက္ပဲြမွာ ပါ၀င္ခြင့္ မရၾကပါဘူး။
“ဒါဟာ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လူ႕အခြင့္အေရး တန္ဖိုးတရားေတြနဲ႔ လံုး၀ မကိုက္ညီပါဘူး။ ေရြးေကာက္ပဲြကိစၥ အျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းမွာ အျခား အေျခအေန အေၾကာင္းရပ္ေတြ ေျပာစရာ ဆိုစရာလည္း အေတာ္မ်ားမ်ား ရိွပါတယ္။ ဒီအတြက္ အာဆီယံထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆက္ၿပီး ပါ၀င္ေနတာကို အာဆီယံ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြ အတြက္ မသက္မသာ ျဖစ္ရပါတယ္။”
အာဆီယံအသင္း အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း အမ်ဳိးသား ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီ ျဖစ္ထြန္းေရးအတြက္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြ၊ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြ မၾကာခဏ ခ်မွတ္ခဲ့ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြကို လႊတ္ေပးၿပီး အခုလုပ္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြမွာ ပါ၀င္ပတ္သက္ခြင့္ ေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုထားပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔ အာဆီယံ အသင္းႀကီးရဲ႕ ေတာင္းဆိုခ်က္၊ ေဖ်ာင္းဖ်မႈေတြအေပၚ ေတာက္ေလွ်ာက္လိုလို လ်စ္လ်ဴရႈ ေနတာေတြကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ အာဆီယံ အသင္းႀကီးရဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ထားတဲ့ အျပဳသေဘာ ဆက္ဆံေရး မူ၀ါဒ မေအာင္ျမင္ဘူးဆိုတာ ထင္ရွားတယ္လို႔ အင္ဒိုနီးရွား၊ မေလးရွား၊ ဖိလစ္ပိုင္၊ ကေမၻာဒီးယားနဲ႔ စင္ကာပူက လႊတ္ေတာ္ အမတ္ ၁၀၀ ေက်ာ္က ေထာက္ျပပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ အာဆီယံ အသင္းႀကီးကို ေပးထားတဲ့ ကတိက၀တ္ေတြကိုပင္ ေဖာက္ဖ်က္တာ ျဖစ္တယ္လို႔ မစ္စ္ ထရီဆာ ေကာ့ခ္က ေျပာပါတယ္။
“ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ဒီမိုကေရစီ လမ္းျပေျမပံုနဲ႔ သြားေနပါတယ္လို႔ ေျပာတာဆိုတာ ဆယ္စုႏွစ္တခု ေက်ာ္ပါၿပီ။ ဒါေပမဲ့ အခုျဖစ္လာတာက ဒီမိုကေရစီ လံုး၀မက်တဲ့ ေရြးေကာက္ပဲြလုပ္ဖို႔ အေျဖပဲ ေပၚလာပါတယ္။ ဒါဟာ အာဆီယံ ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ အာဆီယံ တိုင္းျပည္ေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာ မိသားစုကို သူတို႔ေပးထားတဲ့ ကတိက၀တ္အတိုင္း မလုပ္ဘူး၊ ဆန္႕က်င္တယ္ဆိုတာ ျပေနတာပါ။ ဒီအေျခအေနႀကီးကို လံုး၀ လက္ခံလို႔ မရပါဘူး။”
အခုလို AIPMC အပါအ၀င္ ေဒသတြင္း လူ႕အခြင့္အေရး အဖဲြ႕အစည္းေတြက အာဆီယံ အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ လက္ေတြ႕က်က် ထိေရာက္တဲ့ အေရးယူမႈမ်ဳိးေတြ လုပ္ဖို႔ တိုက္တြန္းေနသလို ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းက ၈၈ မ်ဳိးဆက္ ေက်ာင္းသားမ်ားအဖဲြ႕၊ သံဃာ့တပ္ေပါင္းစုနဲ႔ ဗကသ ဗမာႏုိင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားသမဂၢမ်ား အဖဲြ႕ခ်ဳပ္တို႔ကလည္း အာဆီယံ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ဆီကို ျမန္မာ့အေရး ကိုင္တြယ္ဖို႔ တိုက္တြန္းစာတေစာင္ ေပးပို႔ခဲ့ပါတယ္။ စာပါ ကိစၥေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဗကသမ်ား အဖဲြ႕ခ်ဳပ္ ေျပာခြင့္ရသူ ကိုဇာနည္ကို ေမးျမန္းထားပါတယ္။
“တကယ္ ဖိအားေပးေစခ်င္တယ္။ တႏုိင္ငံနဲ႔ တႏုိင္ငံ ဆက္စပ္ေနတယ္။ တႏုိင္ငံရဲ႕ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈက ေနာက္တႏုိင္ငံမွာ သြားၿပီး ထိခုိက္ေစတယ္။ အဲဒီအခါမ်ဳိးက်ေတာ့ ဒီဟာေတြက ဘယ္လိုပဲျဖစ္ေနေန က်ေနာ္တုိ႔ အေနနဲ႔ ၀ုိင္း၀န္းကူညီ ပံ့ပုိးဖို႔ တာ၀န္ရွိပါတယ္။ တကယ္လို႔ က်ေနာ္တုိ႔ႏုိင္ငံက မဟုတ္ဘဲနဲ႔ အာဆီယံ တႏုိင္ငံက ဒီလုိမ်ဳိး ျဖစ္ခဲ့မယ္ ဆုိရင္လည္း က်ေနာ္တုိ႔ ႏုိင္ငံက ၀ုိင္း၀န္း ပံ့ပုိးေပးရမယ့္ အေနအထားမ်ဳိးေတြ ရွိပါတယ္။”
အကယ္၍ ျမန္မာႏုိင္ငံဘက္က ဒီလိုေဆာင္ရြက္မႈ မရွိလို႔ရွိရင္ အာဆီယံထဲက ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ ထုတ္ပစ္ဖုိ႔ ဆိုတဲ့ဟာလည္း ေတြ႕ပါတယ္၊ ကုိဇာနည္တုိ႔ စာထဲမွာ။ တကယ္တမ္း ဒါက ထိေရာက္မယ့္ နည္းလမ္းလို႔ ယူဆလို႔ ရပါ့မလား၊ ကိုဇာနည္ ဘယ္လိုထင္ပါသလဲ။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆိုေတာ့ ထုတ္ပစ္လုိက္ရင္ အာဆီယံနဲ႔ ပို မေ၀းသြားႏုိင္ဘူးလား၊ ႏုိင္ငံတကာနဲ႔ ပုိၿပီး မေ၀းသြားႏုိင္ဘူးလား။
“ဒီဟာက သံခင္းတမန္ခင္း နည္းလမ္းေတြကုိ အသုံးျပဳတာ ၾကာခဲ့ပါၿပီ။ အဲဒီေတာ့ သံခင္း တမန္ခင္း နည္းက ဒီလိုပဲ က်ေနာ္တုိ႔ကုိ နားလွည္႔ပါး႐ုိက္နဲ႔ ေျဖရွင္းခဲ့တာ ၾကာၿပီေလ။ အဲေတာ့ ဒီဥစၥာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး က်ေနာ္တုိ႔က ျပတ္ျပတ္သားသား အေရးယူ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ဳိးကုိ လုပ္ေစခ်င္တာပါ။”
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း လာမယ့္ ေရြးေကာက္ပဲြဟာ လြတ္လပ္ၿပီး မွ်တမႈ ရိွေစဖို႔ ဆိုၿပီး အာဆီယံအတြင္းက အင္ဒိုနီးရွား၊ စင္ကာပူ၊ ထိုင္း အစိုးရေတြက သူတို႔ စိုးရိမ္ခ်က္ေတြကို ဒီမတိုင္ခင္ ထုတ္ေျပာခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ယခင္ အာဆီယံ အသင္း အစည္းအေ၀းတိုင္းလိုလိုမွာ တကယ္တမ္း ေခါင္းေဆာင္ေတြ ထိပ္တိုက္ေတြ႕ၾကၿပီ ဆိုရင္ေတာ့ သံတမန္ေရး ဆန္ဆန္ပဲ ေျပာတာဆိုတာ မ်ားပါတယ္။ အာဆီယံအေနနဲ႔ လက္ေတြ႕ အေရးယူ ကိုင္တြယ္ႏိုင္ဖို႔ ဆိုတဲ့ အေျခအေနေတာ့ မေတြ႕ရဘူးလို႔ ေလ့လာသူေတြက သံုးသပ္ပါတယ္။
လတ္တေလာအားျဖင့္ လူ႕အခြင့္အေရး စံႏႈန္းစံထား တစိတ္တပိုင္း ေဖာ္ျပထားတဲ့ အာဆီယံ ပဋိညာဥ္ ရိွေနတာမို႔ ျမန္မာ့အေရး ေဆြးေႏြးမႈမွာ အားရစရာရိွေပမဲ့လည္း တကယ္တမ္း အာဆီယံ ပဋိညာဥ္ပါ အေျခအေနေတြကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ဖို႔ကို အာဆီယံ အတြင္းမွာပဲ အခက္အခဲမ်ဳိးစံု ရိွေနတယ္လို႔ ေျပာရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ( ဗီြအိုေအ )
“ေနာက္တပတ္ က်ေနာ္ရယ္၊ ဦးဉာဏ္၀င္းရယ္၊ အဲဒါက တတြဲေပါ့၊ ဟုိဘက္က ခင္ခင္၀င္းတုိ႔ ၀င္းမမတုိ႔အတြက္က ခင္ေဌးႂကြယ္နဲ႔ ကိုလွမ်ဳိးျမင့္တို႔ အထူးအယူခံကေတာ့ ေရးေနၾကၿပီ။ က်ေနာ္နဲ႔ ဦးဉာဏ္၀င္းက ဒီဘက္က ေဒၚစုအတြက္ ေရးေနၾကၿပီ။ ဒါေတြအကုန္လုံး ေပါင္းၿပီးေတာ့မွ တင္ျပမယ္။”
အမႈသြား အမႈလာ အေျခအေန ဘယ္လုိရွိပါသလဲ အန္ကယ္။
“ဒါ ရွင္းပါတယ္။ ၁၉၇၄ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒဟာ ရပ္ဆုိင္းသြားခဲ့ၿပီ။ အဲဒီ ရပ္ဆုိင္းသြားတဲ့ အေျခခံ ဥပေဒထဲက ပုဒ္မ ၅ ခု၊ ပုဒ္မ ၁၄၈(ဂ)၊ ၁၅၇၊ ၁၅၈၊ ၁၅၉(က)(ခ)၊ ၁၆၀၊ အဲဒီပုဒ္မေတြကုိ ရပ္ဆုိင္းသြားၿပီဆိုတဲ့ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒထဲက ဆြဲထုတ္ၿပီးေတာ့ ကန္႔သတ္မိန္႔ထဲထည့္၊ ေဒၚစုရဲ႕ မူလ အခြင့္အေရးေတြကုိ ကန္႔သတ္ေပးတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးသန္းေရႊ ကိုယ္တုိင္က ေၾကညာခ်က္အမွတ္ ၇/၂၀၀၈၊ ၂၉-၅-၂၀၀၈ ရက္စြဲနဲ႔ အတည္ျပဳ ျပ႒ာန္းလိုက္သည္ဆုိတဲ့ ေၾကညာခ်က္ဗ်။
“ဒီ ရပ္ဆုိင္းၿပီဆုိတဲ့ ဖြဲ႕စည္းပုံထဲက ပုဒ္မကို ထုတ္သုံးေတာ့ ဗဟုိအဖြဲ႕ျဖစ္ျဖစ္၊ ဗဟိုအဖြဲ႕ရဲ႕ အထက္အဖြဲ႕ျဖစ္ျဖစ္၊ ဒီ ေသေနပါၿပီဆုိတဲ့ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ၊ အဲဒီထဲက ေသေနတဲ့ ပုဒ္မေတြပဲ၊ ဒါကို ထုတ္သုံးတာ တရား၀င္မလား။ ရွင္းတယ္။ အဲေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ကေတာ့ ဂိတ္ဆုံးက်ရင္ အေျဖမွန္ကုိ ေတြ႕လိမ့္မယ္လို႔ ယုံၾကည္တယ္။”
မေန႔တုန္းက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေနအိမ္ ျပင္ဆင္မႈအတြက္ ဦးေအာင္ဆန္းဦးဘက္က တား၀ရမ္း ထုတ္ေပးဖို႔ တင္သြင္းတာကို တရား႐ုံးက ပယ္ခ်တယ္လို႔ ၾကားပါတယ္။ အဲဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ေရာ။
“အဲဒါနဲ႔ မေန႔က သူတို႔က အိမ္ျပင္တာကို တား၀ရမ္း ထုတ္ေပးပါဆုိၿပီး ေလွ်ာက္တာကိုး။ ေအာင္ဆန္းဦးနဲ႔ သူ႔ရဲ႕ေရွ႕ေန ကိုအံ့ထူးတုိ႔က ေလွ်ာက္ၾကတယ္။ ေလွ်ာက္ေတာ့ ဒါကုိ က်ေနာ္တုိ႔ဘက္ကလည္း ျပန္ၿပီးေတာ့ တား၀ရမ္း မထုတ္သင့္ပါဘူး ဆုိၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ကလည္း ျပန္ၿပီးေတာ့ ေလွ်ာက္လဲတင္ျပတယ္။ အိမ္က ျပင္တာဗ်၊ ဖ်က္တာ မဟုတ္ဘူး။ အိမ္ျပင္တဲ့ကိစၥကုိ တားေပးပါဆုိေတာ့ သဘာ၀ မက်ဘူးေပါ့ဗ်ာ။ တရား႐ုံးကလည္း အဲဒီမွာ သဘာ၀က်က် ဆုံးျဖတ္ခ်က္ပါ။ ဦးေအာင္ဆန္းဦးတုိ႔ ေလွ်ာက္လႊာကို ပယ္လုိက္တယ္။”
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ ေရွ႕ေနတဦးျဖစ္တဲ့ ဦးၾကည္၀င္း ေျပာျပခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ( ဗီြအိုေအ )
ယေန႔တရားခြင္သို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ေရွ႕ေန ဦးၾကည္ဝင္း၊ ဦးဥာဏ္ဝင္း တက္ေရာက္ခဲ့ၿပီး၊ ဦးေအာင္ဆန္းဦးဘက္မွ လိုက္ပါအက်ဳိးေဆာင္ေနသူ ေရွ႕ေန ဦးဟန္တိုး တက္ေရာက္ခဲ့သည္။
ရန္ကုန္တိုင္း စည္ပင္သာယာ ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ ေနအိမ္ျပဳျပင္မႈကို ဦးေအာင္ဆန္းဦးက တားဝရမ္း ထုတ္ျခင္းအေပၚ ျပန္လည္ကန္႔ကြက္ေၾကာင္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က တရား႐ံုးသုိ႔ ၿပီးခဲ့သည့္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၄ ရက္ေန႔တြင္ စတင္ကန္႔ကြက္ခဲ့သည္။
သူမ၏ ေရွ႕ေနမ်ားက ဥပေဒအမိန္႔ ၃၉ ၊ နည္းဥပေဒ (၁) အရ အျငင္းပြားေနသည့္ ပစၥည္းအား ပ်က္စီးရန္၊ ဆံုး႐ႈံးရန္ႏွင့္ တမင္ျဖဳန္းတီးေစျခင္း မဟုတ္ပါက တားဝရမ္း ထုတ္ခြင့္ မရွိေၾကာင္း ကန္႔ကြက္ ေလွ်ာက္လဲခဲ့သည္။
ၿမိဳ႕ေတာ္ စည္ပင္သာယာက ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္ ႏုိဝင္ဘာလလယ္မွစ၍ ယခုလအတြင္း အၿပီးသတ္ ျပင္ဆင္ရန္ ခြင့္ျပဳထားရာမွ ဦးေအာင္ဆန္းဦးက ကန္႔ကြက္သျဖင့္ ဒီဇင္ဘာလ ၂၃ ရက္ေန႔တြင္ အိမ္ျပင္မႈကို ရပ္နားထားရသည္။
လာမည့္ ယခုလ ၈ ရက္ေန႔တြင္ ယေန႔ ခ်မွတ္လုိက္သည့္ မိတၱဴကူးယူၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ေနအိမ္ ျပန္လည္ျပင္ဆင္ခြင့္ ရရွိမည္ဟု ဦးဥာဏ္ဝင္းက ေျပာသည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္မွာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံသား ဂြ်န္ယက္ေတာက အင္ယားကန္ကို ေရကူး၍ ေနအိမ္တြင္း ဝင္ေရာက္သည္ကို ခိုလႈံခြင့္ျပဳမႈျဖင့္ ေထာင္ဒဏ္ ၁၈ လကို ေနအိမ္အတြင္း ျပစ္ဒဏ္က်ခံေနရၿပီး၊ က်န္ေထာင္ဒဏ္ကို ဆုိင္းငံ့အျဖစ္ အျပစ္ေပးခံေနရသည္။
ခ်င္းမုိင္(မဇိၩမ)
ကုလသမဂၢ လုံၿခဳံေရးေကာင္စီရဲ႕ ဧၿပီလ အလွည့္က် ဥကၠ႒အျဖစ္ တာ၀န္ယူမယ့္ ကုလသမဂၢဆုိင္ရာ ဂ်ပန္ သံအမတ္ႀကီး ယူကီအို တကဆု (Yukio Takasu) က ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ဒီႏွစ္က်င္းပမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲေတြဟာ ဒီမုိကေရစီ ေဖာ္ေဆာင္မႈအတြက္ အေရးႀကီးေပမဲ့ ျမန္မာစစ္အစုိးရက မတ္လ ၈ ရက္ေန႔က စတင္ၿပီး ေၾကညာခဲ့တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ အက္ဥပေဒပါ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြကို ျပစ္တင္ ေ၀ဖန္သြားပါတယ္။
“ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒကို ထုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီးေနာက္ပုိင္း ေတြ႕ရတာက အဲဒီအထဲမွာ အက်ဥ္းက်ေနသူ၊ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ က်ခံေနရသူ၊ စသည္ျဖင့္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ပါ၀င္ခြင့္ မရွိဘူးလို႔ ကန္႔သတ္ ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈေတြ ေတြ႕ေနရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီေရြးေကာက္ပြဲဟာ အုပ္စုအားလုံးတို႔ ပါ၀င္ႏုိင္မယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲ မဟုတ္သလုိ ႏုိင္ငံတကာက လက္ခံႏုိင္မယ့္ အေနအထားလည္း မရွိပါဘူး။”
ႏုိင္ငံေရးပါတီ မွတ္ပုံတင္ေရး ဥပေဒအရ အက်ဥ္းက် ခံေနရသူ၊ ျပစ္မႈထင္ရွား ေတြ႕ရွိထားသူနဲ႔ အမႈအယူခံ ၀င္ထားဆဲရွိသူေတြ အေနနဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ပါ၀င္ယွဥ္ၿပိဳင္ခြင့္ မရွိသလို မွတ္ပုံတင္မယ့္ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြ အေနနဲ႔လည္း အက်ဥ္းက် ခံေနရသူေတြကုိ ႏုိင္ငံေရး ပါတီ၀င္ေတြ အျဖစ္မွ ထုတ္ပယ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီဥပေဒဟာ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ က်ခံေနရတဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြကို အထူးသျဖင့္ ပစ္မွတ္ထားတယ္လို႔ အမ်ားက ေထာက္ျပခဲ့ၾကပါတယ္။
အလားတူပဲ ဂ်ပန္အစုိးရ အေနနဲ႔လည္း ဒီဥပေဒနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ စိတ္ပ်က္မိတယ္လို႔ သံအမတ္ႀကီးက ေျပာပါတယ္။
“ဂ်ပန္အစိုးရရဲ႕ သေဘာထားကေတာ့ အခုလို ေၾကညာခ်က္ေၾကာင့္ သိပ္ကုိ စိတ္ပ်က္ရပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ အစိုးရ အေနနဲ႔ ျမန္မာစစ္အစုိးရ အဆင့္ျမင့္ပုိင္းနဲ႔ နီးနီးကပ္ကပ္ စကားေျပာဆုိခဲ့တာ ျဖစ္ၿပီးေတာ့ လာမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲႀကီးဟာ လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တ႐ုံမက အုပ္စုအားလုံးတို႔ ပါ၀င္ႏုိင္လိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
“ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ပါ၀င္မယ္၊ မပါ၀င္ဘူး ဆုိတာက ႏုိင္ငံသားေတြရဲ႕ ေရြးခ်ယ္ပုိင္ခြင့္ပါ။ ဒါေပမဲ့ အခု စည္းကမ္းသတ္မွတ္ခ်က္ေတြ အရ ၀င္ၿပီး ပါခ်င္ေတာင္မွ ပါခြင့္ မရၾကေတာ့ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အုပ္စုအားလုံးတုိ႔ ပါ၀င္ခြင့္ရတယ္လို႔ မဆုိႏုိင္ပါဘူး။ ဂ်ပန္အစိုးရ အေနနဲ႔ ဒါကို သိပ္စိတ္ပ်က္ရပါတယ္။”
ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အုပ္စုအားလုံးတုိ႔ ပါ၀င္ခြင့္ရဖုိ႔ ျမန္မာစစ္အစုိးရကို ကုလသမဂၢ အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံတကာရဲ႕ တုိက္တြန္းခ်က္ အႏွစ္သာရနဲ႔ ပတ္သက္လို႔လည္း သံအမတ္ႀကီးက အခုလို ရွင္းျပခဲ့ပါတယ္။
“အုပ္စုအားလုံးတို႔ ပါ၀င္ခြင့္ရတယ္ ဆုိတာက ပါ၀င္လုိသူေတြကုိ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ပါ၀င္ခြင့္ ေပးရပါမယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ဘယ္ တျခား ျမန္မာႏုိင္ငံသားကိုပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ သူတုိ႔ ၀င္ၿပီး ေရြးခ်ယ္ခံမယ္၊ ေရြးခ်ယ္မခံဘူး ဆိုတာက သူတုိ႔ရဲ႕ ကုိယ္ပုိင္ဆုံးျဖတ္ခြင့္ ျဖစ္သင့္ပါတယ္။ လြတ္လပ္မႈလည္း ရွိရပါမယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ဥပေဒနဲ႔ ၿငိစြန္းေနတယ္ဆုိတဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္ေၾကာင့္ သူတို႔ ေရြးေကာက္ပြဲကုိ ၀င္ခ်င္ေတာင္မွ ၀င္ခြင့္ မရၾကပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဒီေရြးေကာက္ပြဲမွာ အုပ္စုအားလုံးတုိ႔ ပါ၀င္ခြင့္ ရၾကတယ္လို႔ မဆုိႏုိင္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဂ်ပန္အစုိးရ အေနနဲ႔ သိပ္ကုိ စိတ္ပ်က္ရပါတယ္။”
တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြ မွတ္ပုံတင္ျခင္းဆုိင္ရာ ဥပေဒပါ မတရားတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကုိ ျမန္မာစစ္အစုိးရဘက္က ျပင္ဆင္ ညိႇႏႈိင္းေပးဖုိ႔ သံအမတ္ႀကီး ယူကီအုိ တကဆုက ဂ်ပန္ႏုိင္ငံ အေနနဲ႔ ဖိအားေပးဆဲ ရွိတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
“NLD ေရြးေကာက္ပြဲမွာ မပါ၀င္ဖို႔ ဆုံးျဖတ္ခဲ့ပါတယ္။ ႏုိင္ငံေရး ပါတီေတြ မွတ္ပုံတင္ဖို႔ အခ်ိန္ကာလ ရက္ေတြ က်န္ေနပါေသးတယ္။ ေမလဆန္းပုိင္း အထိပါ။ ဒါေၾကာင့္ ဂ်ပန္အစိုးရဘက္က ျမန္မာစစ္အစိုးရကုိ ဆက္ၿပီး ဖိအားေပးေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အုပ္စုအားလုံးတုိ႔ ပါ၀င္ခြင့္ ရႏုိင္မယ့္ အေျခအေန အာမခံခ်က္ေတြ ရရွိေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေပးဖုိ႔ တုိက္တြန္းေနဆဲပါ။ ပါတီေတြ မွတ္ပုံတင္ဖုိ႔ ရက္ေတြက က်န္ေနပါေသးတယ္။”
ဂ်ပန္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ကတ္ဆုယာ အုိကာဒါ (Katsuya Okada) အေနနဲ႔ ျမန္မာစစ္အစုိးရ အဆင့္ျမင့္ပုိင္းနဲ႔ေရာ၊ ကုလသမဂၢနဲ႔ေရာ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံရဲ႕ သေဘာထားကုိ ထုတ္ေဖာ္ အသိေပးခဲ့ၿပီး ျဖစ္တယ္လို႔လည္း သံအမတ္ႀကီးက ေျပာပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အပါအ၀င္ တျခား ပါ၀င္ယွဥ္ၿပိဳင္လုိသူေတြကုိ ျမန္မာစစ္အစုိးရက ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ပါ၀င္ခြင့္ မျပဳဘူးဆုိရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ ေပးေနတဲ့ ေငြေၾကး အေထာက္အကူေတြကိုလည္း ထပ္မေပးေတာ့ဘူးလို႔ ဂ်ပန္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ကတ္ဆုယာ အုိကာဒါက ဂ်ပန္ႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီး ဦးလွျမင့္အျပင္ သတင္းမီဒီယာေတြကိုလည္း ေျပာျပခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
လုံၿခဳံေရးေကာင္စီ အေနနဲ႔ကေတာ့ မတ္လတုန္းက ျမန္မာႏုိင္ငံေရး ျပႆနာကို အေျဖရွာဖို႔ အလြတ္သေဘာ ေဆြးေႏြးခဲ့သလို အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ မစၥတာ ဘန္ကီမြန္း (Mr. Ban Ki-moon) ရဲ႕ ျမန္မာ့အေရး မိတ္ေဆြမ်ား တံခါးပိတ္ အစည္းအေ၀းပြဲကုိလည္း က်င္းပခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီလ လုံၿခဳံေရးေကာင္စီမွာေတာ့ ျမန္မာ့အေရး ေဆြးေႏြးဖို႔ အစီအစဥ္ မရွိေသးဘူးလို႔ သံအမတ္ႀကီး တကဆုက ေျပာပါတယ္။ ( ဗီြအိုေအ )
၀ါရွင္တန္ၿမိဳ႕ေတာ္ Asia Society အဖြဲ႕က ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ မူ၀ါဒ ဆန္းစစ္ေလ့လာေရး အဖြဲ႕က အစီရင္ခံစာတေစာင္ ထုတ္ျပန္ၿပီး အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုဘက္က ျမန္မာ့အေရး လုပ္ေဆာင္သင့္တာေတြကို အႀကံေပးလုိက္တဲ့ တခ်ိန္တည္းမွာ စစ္အစိုးရ က်င္းပမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲကို တရား၀င္ အသိအမွတ္ ျပဳတာမ်ဳိးေတြ မလုပ္မိေအာင္ ေရွာင္ရွားဖို႔လည္း အေမရိကန္ အစိုးရကို သတိေပးလိုက္ပါတယ္။ အျပည့္အစုံကို ကိုသိန္းထိုက္ဦးက တင္ျပေပးထားပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ ထားတဲ့ မူ၀ါဒေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ လက္ငင္းအက်ဳိးကို ၾကည့္တဲ့ ေျပာင္းလြယ္ ျပင္လြယ္ ထိေတြ႕ဆက္ဆံေရး မူ၀ါဒကို က်င့္သုံးဖို႔ Asia Society အဖြဲ႕ရဲ႕ မူ၀ါဒ ဆန္းစစ္ေရးအဖြဲ႕က အဓိက အေမရိကန္ အစိုးရကို အႀကံေပး တင္ျပပါတယ္။ ဒီအႀကံေပးခ်က္ေတြကိုပဲ ျမန္္မာျပည္ရဲ႕ လက္ရွိ ပကတိ အေျခအေနနဲ႔ အနာဂတ္ အလားအလာ ဆုိတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႔ အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္ထားတာပါ။
Asia Society အဖြဲ႕ဟာ ၀ါရွင္တန္အေျခစုိက္ အစိုးရလက္ေအာက္ခံ မဟုတ္တဲ့ အဖြဲ႔ျဖစ္ၿပီး ဒီအဖြဲ႕ရဲ႕ အႀကံေပးအဖြဲ႕ေတြမွာ အစိုးရ ထိပ္တန္း အရာရွိေဟာင္းေတြ၊ သံအရာရွိေတြ၊ ႏုိင္ငံေရး လႈပ္ရွားသူေတြကို ထည့္သြင္း ဖြဲ႕စည္းထားပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ မူ၀ါဒ ဆန္းစစ္ေရး အဖြဲ႕မွာလည္း အရင္က အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု ဒီမုိကရက္ပါတီ သမၼတေလာင္းအျဖစ္ အမည္စာရင္း တင္သြင္းခဲ့ဖူးတဲ့ အၿငိမ္းစား ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ၀က္စ္ေလ ကလာ့ခ္ (Wesley Clark) က ပူးတြဲ သဘာပတိအျဖစ္ တာ၀န္ယူထားတာပါ။ သူက သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ အခုလို ေျပာပါတယ္။
“ပထမဆုံးအေနနဲ႔ က်ေနာ္တို႔က စစ္အစိုးရနဲ႔ပဲ ထိေတြ႕ ဆက္ဆံတာမ်ဳိး မဟုတ္ဘဲ ျမန္မာျပည္အတြင္းမွာ ရွိတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေပါင္းစုံနဲ႔ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႕ ထိေတြ႕ ဆက္ဆံရပါလိမ့္မယ္။ အထူးသျဖင့္ အခုလို ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒ ျပ႒ာန္းလိုက္တဲ့အခ်ိန္၊ ဒီေရြးေကာက္ပြဲဟာ အားလုံး ပါ၀င္ခြင့္ရတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္ဖို႔၊ ႏိုင္ငံေရးအရ ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးပြဲေတြ ေပၚလာဖို႔ ေရြးေကာက္ပြဲ မတုိင္ခင္ ျမန္မာစစ္အစိုးရကို ေတာင္းဆိုရပါလိမ့္မယ္။”
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြကို လႊတ္မေပးမခ်င္း၊ ႏုိင္ငံေရး ျဖစ္စဥ္ေတြမွာ အျပည့္အ၀ ပါ၀င္ခြင့္ မေပးမခ်င္း အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု အေနနဲ႔ စစ္အစုိးရအေပၚ အေရးယူ ပိတ္ဆို႔မႈေတြကို ျပ႒ာန္းရလိမ့္မယ္လုိ႔ ဆိုပါတယ္။
“ေရြးေကာက္ပဲြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ တိုက္႐ိုက္ ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာတာမ်ဳိးေတြမွာ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက မပါ၀င္သင့္ဘူးလို႔ က်ေနာ္တို႔ ျမင္ပါတယ္။ ဒီလို ပါ၀င္မယ္ဆုိရင္ အျပစ္အနာအဆာေတြ အမ်ားႀကီး ရွိေနတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြကို ကိုယ့္ဘက္က တရား၀င္ အသိအမွတ္ ျပဳလိုက္သလို ျဖစ္သြားႏုိင္ပါတယ္။
“အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ မူ၀ါဒကို ခ်မွတ္ရာမွာ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ကို အဓိက မ႑ိဳင္ျပဳၿပီး ဦးစားေပး စဥ္းစားရမယ္လုိ႔ က်ေနာ္တို႔က ယုံၾကည္ပါတယ္။ အမ်ဳိးသား ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က အေရးႀကီးတဲ့ အခန္းက႑က ရွိေနရပါလိမ့္မယ္။” လို႔ အၿငိမ္းစား ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ၀က္စ္ေလ ကလာ့ခ္က ေျပာပါတယ္။
ဒီလို အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီ အင္အားစုကို အဓိက မ႑ိဳင္အျဖစ္ ထားၿပီး သတ္မွတ္ဖို႔ တိုက္တြန္းထားေပမဲ့ NLD အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္က ေရြးေကာက္ပြဲမွာ မပါဘူးလို႔ ဆုံးျဖတ္လိုက္ၿပီးတဲ့ေနာက္ NLD ရဲ႕ အနာဂတ္ ရပ္တည္မႈနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးမွာ ပါ၀င္ခြင့္ေတြလည္း ေျပာင္းလဲသြားႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း အဖြဲ႕အစည္းေတြ အားလုံးနဲ႔ ထိေတြ႕ဆက္ဆံရာမွာ အခက္အခဲေတြ ရွိႏုိင္တယ္ ဆုိတာကို မူ၀ါဒ ဆန္းစစ္ေလ့လာတဲ့ သူေတြက ၀န္ခံေျပာဆုိပါတယ္။
အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု အေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ ထားတဲ့ မူ၀ါဒကို ႏုိင္ငံတကာ အစိုးရေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းဆက္သြယ္ၿပီး အေကာင္အထည္ ေဖာ္သင့္တယ္လို႔ အစီရင္ခံစာက ေဖာ္ျပပါတယ္။ တ႐ုတ္၊ ဂ်ပန္နဲ႔ အိႏၵိယ ႏုိင္ငံေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ အစီရင္ခံစာက အႀကံေပးထားတာပါ။ မူ၀ါဒ ဆန္းစစ္ေလ့လာေရး အဖြဲ႕မွာ ပါတဲ့ USAID ေခၚ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ႏုိင္ငံတကာ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ အေထာက္အကူျပဳေရး အဖြဲ႕ရဲ႕ အႀကီးအကဲေဟာင္း ဟန္န္ရီတာ ဖုိး (Henrietta Fore) က အခုလို ေျပာပါတယ္။
“စီးပြားေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ေပၚေပါက္လာဖို႔အတြက္ အာရွေဒသတြင္း အဓိက ႏုိင္ငံေတြနဲ႔ ပူးေပါင္း ဆက္သြယ္ ေဆာင္ရြက္တာမ်ဳိး အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက လုပ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒီလို လုပ္ျခင္းအားျဖင့္ တုိးတက္မႈ ပိုရႏုိင္ပါတယ္။ အာရွႏုိင္ငံေတြရဲ႕ အႀကံေပးခ်က္နဲ႔ ပ့ံပိုးတာကို အေနာက္ႏုိင္ငံေတြနဲ႔ စာရင္ ျမန္မာစစ္အစိုးရ ေခါင္းေဆာင္ေတြက ပိုၿပီး လက္ခံႏုိင္ပါတယ္။”
Asia Society ရဲ႕ အစီရင္ခံစာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံ အေျခအေနေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ အေမရိကန္သံ႐ုံး တာ၀န္ခံအျဖစ္ တာ၀န္ယူခဲ့ဖူးတဲ့ ပရက္စီလာ ကလပ္ပ္ (Pricilla Clap) က ေတာ္ေတာ္ေလး က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႕ ေဆြးေႏြး ေျပာဆုိသြားပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ အေျခအေနေတြဟာလည္း ဒီ ဆယ္စုႏွစ္အတြင္း ေျပာင္းလဲမႈေတြ အမ်ားအျပား ရွိခဲ့တယ္ဆုိတာကို ထည့္သြင္းေျပာဆုိပါတယ္။
ဒီလို အေျပာင္းအလဲဆိုတာ ျပည္သူေတြရဲ႕ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းအတြင္း လႈပ္ရွားမႈေတြ၊ ေအာက္ေျချပည္သူေတြရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈေတြလို႔ မစ္စ္ ပရက္စီလာ ကလပ္ပ္က ေျပာသြားတာပါ။
“ျမန္မာႏုိင္ငံ ေျပာင္းလဲတိုးတက္လာေအာင္ က်မတို႔က ကုိယ့္ဘာသာလည္း လုပ္ေပးလို႔ ရတယ္ဆုိၿပီး ေျပာတာမ်ဳိး မဟုတ္ပါဘူး။ အေျပာင္းအလဲေတြကို ျပည္တြင္းက စၿပီး လုပ္ရပါလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ဒီလို အေရးႀကီးတဲ့ႏွစ္မွာ ျမန္မာျပည္တြင္းက လႈပ္ရွားမႈေတြကို ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာဖို႔ လိုသလို က်မတုိ႔ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြဟာ ျပည္တြင္းက အျဖစ္အပ်က္ေတြနဲ႔ ညိႇၿပီး ဆက္စပ္ လုပ္ကိုင္ဖို႔ လိုပါတယ္။”
ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း တိုးတက္ျဖစ္ထြန္းမႈေတြကို အေျခခံၿပီး ျပည္တြင္းက အဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ ျပည္သူေတြကို အကူအညီ ေပးႏုိင္ေအာင္ ဆန္းစစ္ေလ့လာသူေတြက အေမရိကန္ အစိုးရကို အႀကံေပးပါတယ္။ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲက နယ္စပ္ေဒသေတြက ပဋိပကၡေတြ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းပါ့မယ္ဆုိတဲ့ အာမခံခ်က္ မရွိတဲ့အတြက္ နယ္ျခားေဒသကို ထပ္ေရာက္လာတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြနဲ႔ လက္ရွိ ဒုကၡသည္ေတြကို ေပးအပ္ေနတဲ့ အကူအညီေတြကိုလည္း ဆက္ေပးဖို႔ လိုတဲ့အေၾကာင္း ျမန္မာ့အေရး ေလ့လာဆန္းစစ္သူေတြက အစီရင္ခံစာကေန အေမရိကန္ အစိုးရကို အႀကံေပး ေထာက္ျပထားပါတယ္။ ( ဗီြအိုေအ )