ျမန္မာ့ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေန စိုးရိမ္ရဆဲ

ျမန္မာစစ္အစုိးရက ေရွ႕ႏွစ္ထဲ ေရြးေကာက္ပဲြေတြ က်င္းပမယ္လုိ႔ ေျပာဆုိေနေပမဲ့ အေျခခံက်တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြဟာ စုိးရိမ္စရာအဆင့္မွာ ရွိေနဆဲ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ကုလသမဂၢရဲ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး ကုိယ္စားလွယ္က ေျပာဆုိလုိက္ပါတယ္။ ဒီလုိပဲ ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ရဲ႕ အထူးအႀကံေပး ပုဂၢိဳလ္ကလည္း ႏုိင္ငံေရး အေျခအေနေတြ တုိးတက္ေစဖုိ႔ ေဆြးေႏြးညႇိႏႈိင္းမႈေတြ လုပ္သြားဖုိ႔ တုိက္တြန္းခဲ့တာပါ။ အေၾကာင္းစုံကုိ ကုိေအာင္လြင္ဦးက တင္ျပေပးထားပါတယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ရွိေနဆဲျဖစ္တာမုိ႔ ဒါေတြဟာ ႏုိင္ငံေရး အေျခအေနေတြအေပၚ သက္ေရာက္မႈေတြပါ ရွိေနတဲ့အေၾကာင္း ျမန္မာႏုိင္ငံက လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ကုလသမဂၢရဲ႕ ၆၄ ႀကိမ္ေျမာက္ အေထြေထြညီလာခံရဲ႕ တတိယေကာ္မတီကုိ အစီရင္ခံစာ တင္သြားရာမွာ သူက ေျပာခဲ့တာပါ။ ဒီအတြက္ေၾကာင့္လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံက လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ စုံစမ္းစစ္ေဆးဖုိ႔ ေရွ႕လထဲ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ သြားေရာက္ဖုိ႔ ရွိေနေၾကာင္းလည္း မေန႔တုန္းကပဲ ကုလသမဂၢ အေထြေထြညီလာခံမွာ အစီရင္ခံစာ တင္သြင္းရင္းနဲ႔ အထူးကုိယ္စားလွယ္ တုိမာ့စ္ အုိေဟး ကင္တားနား (Tomas Ojae Quintana) က ေျပာဆုိလုိက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

[ ဆက္ဖတ္ရန္ +/- ]

“လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြအေပၚ ေယဘုယ် ဆန္းစစ္ခ်က္အရ စုိးရိမ္စရာအဆင့္မွာ ရွိေနဆဲ ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း က်ေနာ္ ေျပာခဲ့တာပါ။ စနစ္တက်နဲ႔ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ က်ဴးလြန္ေနတဲ့ ပုံစံမ်ဳိး ရွိေနသလုိ ဒီလုိ က်ဴးလြန္မႈေတြကုိလည္း လြတ္ၿငိမ္းခြင့္ ျပဳထားတာက ဒီခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ဆက္လက္ျဖစ္ပြားခြင့္ ေပးထားသလုိလည္း ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒီလုိ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ စနစ္တက် ျဖစ္ပြားေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တာ၀န္သိမႈ၊ တာ၀န္ယူမႈေတြ အျမန္ဆုံး အေရးယူ ေဆာင္ရြက္မႈေတြ လုပ္ဖုိ႔ အစုိးရကုိလည္း က်ေနာ္ ေတာင္းဆုိခဲ့တာပါ။”

အထူးသျဖင့္ အေနနဲ႔ ျမန္မာစစ္အစုိးရက လာမယ့္ႏွစ္မွာ ေရြးေကာက္ပဲြေတြ က်င္းပၿပီး ဒီမုိကေရစီေရး ေဖာ္ေဆာင္ေနပါတယ္လုိ႔ ေျပာဆုိေနခ်ိန္မွာပဲ အခုလုိ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြ တုိးတက္မႈမရွိဘဲ ျဖစ္ေနရတာကို လူ႔အခြင့္အေရး ကုိယ္စားလွယ္က အေလးထား ေျပာသြားခဲ့တာပါ။ ကုလသမဂၢ အေထြေထြညီလာခံကုိ အစီရင္ခံစာ ဖတ္ၾကားတင္သြင္းတဲ့ ေနရာမွာလည္း ဒါကုိပဲ ဦးဦးဖ်ားဖ်ား ေျပာခဲ့တဲ့အေၾကာင္း သူက အစီရင္ခံစာ တင္သြင္းအၿပီး ျပဳလုပ္တဲ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြမွာ ေျပာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

“ဒီေရြးေကာက္ပဲြဟာ ပြင့္လင္းျမင္သာၿပီး တရားမွ်တမႈ ရွိရမယ္လုိ႔ အစုိးရကုိ က်ေနာ္ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ႏုိင္ငံတြင္းမွာ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆုိခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာ လႈပ္ရွားခြင့္ေတြကုိ အာမခံႏုိင္ဖုိ႔၊ ဒီေရြးေကာက္ပဲြ မတုိင္မီမွာလည္း ယုံၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ အက်ဥ္းက်ခံေနရသူေတြ အားလုံးကုိ ျပန္လႊတ္ေပးဖုိ႔ လုိတာကုိ ေျပာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။”

ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ရဲ႕ အထူးအႀကံေပးပုဂၢိဳလ္ အီဘရာဟင္မ္ ဂမ္ဘာရီ (Ibrahim Gambari) ကလည္း ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ႏုိင္ငံေရးအရ ေသာင္မတင္ ေရမက် ျဖစ္ေနရတဲ့ ကိစၥေတြ၊ လက္နက္ကုိင္ ပဋိပကၡေတြကုိ ေျဖရွင္းဖု႔ိအတြက္ အေထြေထြညီလာခံမွာ ဗုဒၶဟူးေန႔တုန္းကပဲ တုိက္တြန္းမႈေတြ လုပ္ခဲ့တာပါ။ အမ်ဳိးသား ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးနဲ႔ ဒီမုိကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေရး လုပ္ေဆာင္တဲ့ ေနရာမွာ လူ႔အခြင့္အေရးကုိ ေလးစားလုိက္နာမႈ၊ အျပန္အလွန္ နားလည္မႈေတြနဲ႔ ေဆြးေႏြးေျပာဆုိမႈေတြကုိ အေျခခံမွသာ ျဖစ္ႏုိင္မယ့္အေၾကာင္း ေျပာခဲ့တာပါ။

ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ အားလုံးကုိ လႊတ္ေပးဖုိ႔၊ တုိင္းျပည္ရဲ႕ ႏုိင္ငံေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြမွာ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေဆာင္ရြက္ခြင့္ရွိဖုိ႔နဲ႔ အစုိးရနဲ႔ အတုိက္အခံ အင္အားစု၊ တုိင္းရင္းသားေတြၾကား စစ္မွန္တဲ့ ေဆြးေႏြးေျပာဆုိမႈေတြ လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔၊ ဒီအခ်က္ ၃ ခ်က္ကုိ ျမန္မာစစ္အစုိးရဘက္က မေဆာင္ရြက္မခ်င္းေတာ့ အစုိးရရဲ႕ ႏုိင္ငံေရး လုပ္ငန္းစဥ္အေပၚ သံသယရွိေနၾကဦးမွာ ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္းကိုလည္း ေျပာခဲ့တာပါ။

လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကုိယ္စားလွယ္ မစၥတာ ကင္တာနားကလည္း အေျခခံ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ဖုိ႔ လုိတဲ့အေၾကာင္း အလားတူ တုိက္တြန္းခဲ့တာပါ။

“အေရးအႀကီးဆုံးျဖစ္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခခံ ၄ ခုအျဖစ္ က်ေနာ္ သတ္မွတ္ထားတာကေတာ့ ပထမအေနနဲ႔ ယုံၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ အက်ဥ္းက်ခံေနရသူေတြကုိ လႊတ္ေပးရမယ္၊ ဒုတိယ အခ်က္ကေတာ့ ႏုိင္ငံတကာ စံခ်ိန္စံၫႊန္းေတြနဲ႔ မကုိက္ညီတဲ့ ႏုိင္ငံရဲ႕ ဥပေဒေရးရာမွာ ျပန္လည္သုံးသပ္မႈနဲ႔ ျပဳျပင္မႈေတြ လုပ္ရမယ္၊ တတိယကေတာ့ သီးျခားလြတ္လပ္ၿပီး ဘက္လုိက္မႈ ကင္းေစဖုိ႔ အာမခံခ်က္ ေပးႏုိင္မယ့္ တရားစီရင္ေရးစနစ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ လုပ္ရမယ္၊ စတုတၳအေနနဲ႔ကေတာ့ ပဋိပကၡျဖစ္တဲ့ ေဒသေတြမွာ အရပ္သားေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးေတြကုိ အကာအကြယ္ ေပးသြားႏုိင္ေအာင္၊ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး ဥပေဒေတြကုိ ေလးစားလုိက္နာေအာင္ စစ္တပ္ကုိ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲဖုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။”

လူ႔အခြင့္အေရး ကုိယ္စားလွယ္အျဖစ္ တာ၀န္ယူစဥ္ကစလုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ ၂ ႀကိမ္ သြားေရာက္ခဲ့တဲ့ မစၥတာ ကင္တားနားဟာ လာမယ့္ ႏုိ၀င္ဘာလ ၂၂ ရက္ေန႔ကေန ၂၇ ရက္ေန႔အထိ တတိယအႀကိ္မ္အျဖစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ သြားေရာက္စဥ္မွာေတာ့ မတရား ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္း ခံထားရတယ္လုိ႔ သူ႔အေနနဲ႔ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ေတြ႕ဆုံခြင့္ရဖုိ႔ ႀကိဳးပမ္းသြားမယ္လုိ႔လည္း ေျပာပါတယ္။ ဒီခရီးစဥ္အတြင္း လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ လူမႈေရး ျပႆနာေတြ ႀကံဳေနရတဲ့ နယ္စြန္နယ္ဖ်ား တုိင္းရင္းသား ေဒသေတြကုိ သြားေရာက္ၿပီး အေျခအေနေတြကုိ အကဲခတ္ စုံစမ္းဖုိ႔ ရည္ရြယ္ထားေၾကာင္းလည္း သူက ေျပာခဲ့ပါတယ္။
( ဗီြအိုေအ )