ျမန္မာကို အေမရိကန္ ဆက္ပိတ္ဆို႔ေရး ပညာရွင္တခ်ဳိ႕ တိုက္တြန္း

ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚထားရွိတဲ့ မူ၀ါဒအေပၚ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ျပည္လည္
သံုးသပ္ေနတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေထာက္ခံႀကိဳဆိုေပမယ့္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျဖစ္ေပၚ
ေနတဲ့ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး အက်ပ္အတည္း ျပႆနာေတြဟာ အေမရိကန္ အပါအ၀င္
ႏိုင္ငံတကာက ပိတ္ဆို႔ဒဏ္ခတ္ အေရးယူထားတာေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ ျမန္မာစစ္အစုိးရ
ရဲ႕ မွားယြင္းတဲ့ မူ၀ါဒေတြေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္လို႔ ဧၿပီလ ၂၃ ရက္က က်င္းပခဲ့တဲ့ ၀ါရွင္တန္
ဒီစီၿမိဳ႕ေတာ္ အေမရိကန္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္မွာ လူ႕အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ လူထု
ၾကားနာပြဲတခုမွာ စီးပြားေရးကၽြမ္းက်င္သူေတြက ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာစစ္အစိုးရ
အေနနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕လုပ္ရပ္ေတြအတြက္ အျပည့္အ၀ တာ၀န္ခံရမွာျဖစ္တယ္လို႔လည္း
ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။ အျပည့္အစုံကို ေနာ္႐ိႈးက တင္ျပေပးထားပါတယ္။

ဧၿပီလ ၂၃ ရက္က အေမရိကန္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႕က ႀကီးမႉး
က်င္းပခဲ့တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး လူထုၾကားနာပြဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးကို
အနီးကပ္ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေနတဲ့ ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံ မခြာရီ (Macquarie)
တကၠသိုလ္က စီးပြားေရးပါေမာကၡ ေဒါက္တာ ေရွာင္ တာနယ္လ္ (Dr. Sean Turnell)
က ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးနဲ႔ လူမႈေရးျပႆနာေတြဟာ အင္မတန္ စိုးရိမ္ဖြယ္
ေကာင္းေနပါတယ္၊ ဒီျပႆနာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ အစိုးရအေပၚမွာ
အမ်ားႀကီး တာ၀န္ရွိေနတာ ျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။
[ ဆက္ဖတ္ရန္ +/- ]

“ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ ဆင္းရဲမြဲေတြမႈ၊ စီးပြားေရးခက္ခဲမႈေတြဟာ ႏိုင္ငံ
တကာက ပိတ္ဆို႔ဒဏ္ခတ္ အေရးယူထားတာေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ အုပ္ခ်ဳပ္သူတို႔ရဲ႕
လုပ္ေဆာင္မႈေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စီးပြားေရး ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔ထား
တာေတြကို ဖ်က္သိမ္းဖို႔ အခ်ိန္မတန္ေသးပါဘူး။”

ေဒါက္တာ တာနယ္လ္က စီးပြားေရးအရ ပိတ္ဆို႔ဒဏ္ခတ္ထားတာကို ႐ုပ္သိမ္းသင့္
တယ္လို႔ ေႂကြးေၾကာ္သူေတြအေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့
လြဲမွားတဲ့ ယူဆခ်က္ေတြ ရွိေနတယ္လို႔ ခုလိုသံုးသပ္ပါတယ္။

“တခ်ဳိ႕ကေျပာတယ္။ စီးပြားေရးလမ္းေၾကာင္းေတြ ျပန္ဖြင့္ေပးျခင္းအားျဖင့္ ပုဂၢိဳလ္လိက
စီးပြားေရးက႑ေတြ အားေကာင္းလာမယ္၊ အဲဒီကေန ႏိုင္ငံေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ
ျဖစ္ေပၚလာမယ္လို႔ ဆိုတယ္။ က်ေနာ့္အျမင္မွာကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ဆင္းရဲမြဲေတမႈ၊
စီးပြားေရး ခၽြတ္ၿခံဳက်မႈေတြဟာ ႏိုင္ငံေရးျပႆနာေပၚမွာ အေျခခံေနတာေၾကာင့္
ႏုိင္ငံေရးနယ္ပယ္မွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ မရွိဘဲနဲ႔ စီးပြားေရးဟာ ဘယ္လိုနည္းနဲ႔မွ
တိုးတက္မႈရွိႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။

“ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးက႑ေတြကို ၾကည့္မယ္ဆိုရင္လည္း အစစအရာရာကို
စစ္အစိုးရနဲ႔ သူတို႔နဲ႔နီးစပ္သူေတြက လက္၀ါးႀကီးအုပ္ထားတာ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ျမန္မာ
စစ္အစိုးရအေနနဲ႔ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြကို ေဆာင္ရြက္ဖို႔
ဘယ္အေၾကာင္းအရာေတြကမွ ဟန္႔တားေနတာ မဟုတ္ဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ကုန္သြယ္
တဲ့ႏိုင္ငံေတြ အေနနဲ႔လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ တြင္းထြက္သယံဇာတ တူးေဖာ္တာကလြဲရင္
တျခားက႑ေတြမွာ တက္တက္ႂကြႂကြ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြ မလုပ္တာကလည္း
စီးပြားေရး ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔တာေၾကာင့္ မဟုတ္ပါဘူး။”

ျမန္မာစစ္အစိုးရဟာ ျပည္တြင္းထုတ္ကုန္ စုစုေပါင္းတန္ဖိုးရဲ႕ ၁.၄% ကိုသာ
က်န္းမာေရးနဲ႔ ပညာေရးအတြက္ သံုးစြဲတာျဖစ္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ က်န္းမာေရးစနစ္ဟာ
ကမၻာမွာ အာဖရိကက ဆီရီလီယြန္းႏိုင္ငံၿပီးရင္ ဒုတိယအဆိုးရြားဆံုးျဖစ္တယ္၊ အာရွ
ေဒသမွာ စစ္အသံုးစားရိတ္ဟာ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး အသံုးစားရိတ္ထက္ ပိုတဲ့ႏိုင္ငံ
ဟာ ျမန္မာတႏိုင္ငံတည္း ရွိတယ္လို႔လည္း ေဒါက္တာ တာနယ္လ္က ေထာက္ျပပါ
တယ္။ တျခားေဒသတြင္းက တ႐ုတ္၊ ဗီယက္နမ္ စတဲ့ ဒီမိုကေရစီမဟုတ္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြ
မွာေတာင္ အစုိးရေတြက အနည္းဆံုး သူတို႔တိုင္းသူျပည္သားေတြရဲ႕ အက်ဳိးစီးပြားကို
ေရွး႐ႈၾကတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။

၀ါရွင္တန္အေျခစိုက္ ျမန္မာ့အေရး လႈပ္ရွားေနတဲ့ US Campaign for Burma က
အမႈေဆာင္ဒါ႐ိုက္တာ ဦးေအာင္ဒင္ကလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ထားရွိတဲ့ ႏိုင္ငံျခားမူနဲ႔
ပတ္သက္ၿပီး အေမရိကန္အစိုးရက ျပန္လည္သံုးသပ္ေနတယ္ ဆုိတဲ့အေပၚမွာ ခုလို
ေကာက္ခ်က္ခ်ခဲ့ပါတယ္။

“ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ မူ၀ါဒကို ျပန္လည္သုံးသပ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ Sanction အပါအ၀င္
ဖိအားေပးမႈေတြကုိ အေျပာင္းအလဲမရွိဘဲ ႐ုပ္သိမ္းေပးရမယ္ဆုိတာ မွားယြင္းတယ္
ဆုိတာ ေထာက္ျပဖုိ႔အတြက္ ဒီၾကားနာပြဲေတြက အင္မတန္မွ အက်ဳိးရွိပါတယ္။”

တဆက္တည္းမွာပဲ ျမန္မာႏိုင္ငံအေရွ႕ဘက္ျခမ္း ကရင္၊ ကရင္နီနဲ႔ ရွမ္းျပည္နယ္တလႊား
က အိမ္ေထာင္မိသားစုေပါင္း ၂,၉၀၀ အၾကား အမ်ဳိးသမီးနဲ႔ လူထုက်န္းမာေရး အေျခ
အေနေတြကို ေလ့လာစစ္တမ္းေကာက္ယူခဲ့တဲ့ ဂၽြန္ေဟာ့ပ္ကင္းစ္ (Johns Hopkins)
တကၠသိုလ္က လူထုက်န္းမာေရးဆိုင္ရာ ပါေမာကၡ ေဒါက္တာ ခရစၥ ဘုိင္ရာ
(Dr. Chris Beyrer) ကလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ ယိုယြင္းမႈေတြနဲ႔
ပတ္သက္ၿပီး ခုလို ေကာက္ခ်က္ခ်ပါတယ္။

“ျမန္မာႏိုင္ငံက က်န္းမာေရးျပႆနာေတြဟာ လူက က်ဴးလြန္ဖန္တီးလို႔ ျဖစ္လာတဲ့
ျပႆနာေတြပါ။ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ၊ အထူးသျဖင့္ က်န္းမာေရးနဲ႔
ပတ္သက္ၿပီး အစိုးရက သံုးစြဲတဲ့ ေငြေတြဟာ အင္မတန္မွ နည္းလြန္းလွတာေၾကာင့္
ျဖစ္ပါတယ္။”

ျမန္မာႏိုင္ငံက HIV ေရာဂါ တိုက္ဖ်က္ေရးအတြက္ NGO အဖြဲ႕ေတြကပဲ ေဆာင္ရြက္ေန
တာဟာ မလံုေလာက္ပါဘူး။ အစုိးရဘက္ကလည္း အင္တိုက္အားတိုက္ ပါ၀င္ဖို႔ လိုအပ္
တယ္လို႔ ေဒါက္တာဘုိင္ရာက ေထာက္ျပပါတယ္။

ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ၾကားနာပြဲမွာ ေနာက္ထပ္ သက္ေသထြက္ဆိုခဲ့သူကေတာ့ ကရင္
တိုင္းရင္းသူ မုိင္းရာ ဒါေဂေဖာ (Myra Dargaypaw) ျဖစ္ပါတယ္။ သူဟာ ျမန္မာျပည္
တြင္း အဓမၼေရႊ႕ေျပာင္းေနရသူအျဖစ္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ျဖတ္သန္းခဲ့ဖူးသူလည္း ျဖစ္ပါ
တယ္။ ျမန္မာျပည္တြင္းက လူနည္းစု တိုင္းရင္းသားေတြ ေနထိုင္ရာ ေဒသေတြမွာ
ရြာသူရြာသားေတြရဲ႕ အသက္အိုးအိမ္ လယ္ယာေတြဟာ ေန႔စဥ္နဲ႔အမွ် ဖ်က္ဆီး
ထိန္းသိမ္းခံေနရတယ္လို႔ သူက သက္ေသထြက္ဆိုခဲ့ပါတယ္။

“ျမန္မာစစ္အစိုးရဟာ သူတို႔ရဲ႕ လူသားမဆန္တဲ့ လုပ္ရပ္ေတြအတြက္ တာ၀န္ အျပည့္
အ၀ခံရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။”

အားလံုးၿခံဳေျပာရရင္ေတာ့ ျမန္မာစစ္အစိုးရဘက္က ႏိုင္ငံေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ
မလုပ္ဘူးဆိုရင္ စီးပြားေရး ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔ထားတာေတြကို ႐ုပ္သိမ္းေပးမယ္ဆိုရင္
ေတာင္ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ စီးပြားေရး၊ ႏိုင္ငံေရး ျပႆနာေတြဟာ ေျပလည္သြားမွာ
မဟုတ္ဘူးဆိုတာကို ေအာက္လႊတ္ေတာ္မွာ သက္ေသထြက္ဆိုခဲ့တဲ့ ျမန္မာ့စီးပြားေရး
နဲ႔ က်န္းမာေရးကၽြမ္းက်င္သူ တကၠသိုလ္ပါေမာကၡေတြနဲ႔ ျမန္မာ့အေရး လႈပ္ရွားသူေတြ
က တင္ျပသြားၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ( ဗီြအိုေအ )